Hot topics

Finance

දෙහිවල තරුණයාගේ ඝාතකයා කහතුඩුවේ වෙඩි හුවමාරුවකින් මරුට

දෙහිවල දුම්රිය ස්ථානය අසලදී පුද්ගලයෙකුට වෙඩි තැබීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ...

Starlink ශ්‍රී ලංකාවේ: අන්තර්ජාල විප්ලවයද?

ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ක්ෂේත්‍රය නව යුගයකට පිවිසෙමින් පවතී....

ඉරාන හැකර්වරු ඊශ්‍රායලයේ සීසීටීවී කැමරා හැක් කරයි ! නෙතන්යාහු අනතුරේ ද?

ආයුබෝවන්! ලොව පුරා සයිබර් යුද්ධය දිනෙන් දින උත්සන්න වන...

Marketing

දෙහිවල තරුණයාගේ ඝාතකයා කහතුඩුවේ වෙඩි හුවමාරුවකින් මරුට

දෙහිවල දුම්රිය ස්ථානය අසලදී පුද්ගලයෙකුට වෙඩි තැබීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ...

Starlink ශ්‍රී ලංකාවේ: අන්තර්ජාල විප්ලවයද?

ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ක්ෂේත්‍රය නව යුගයකට පිවිසෙමින් පවතී....

ඉරාන හැකර්වරු ඊශ්‍රායලයේ සීසීටීවී කැමරා හැක් කරයි ! නෙතන්යාහු අනතුරේ ද?

ආයුබෝවන්! ලොව පුරා සයිබර් යුද්ධය දිනෙන් දින උත්සන්න වන...

Politics

දෙහිවල තරුණයාගේ ඝාතකයා කහතුඩුවේ වෙඩි හුවමාරුවකින් මරුට

දෙහිවල දුම්රිය ස්ථානය අසලදී පුද්ගලයෙකුට වෙඩි තැබීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ...

Starlink ශ්‍රී ලංකාවේ: අන්තර්ජාල විප්ලවයද?

ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ක්ෂේත්‍රය නව යුගයකට පිවිසෙමින් පවතී....

ඉරාන හැකර්වරු ඊශ්‍රායලයේ සීසීටීවී කැමරා හැක් කරයි ! නෙතන්යාහු අනතුරේ ද?

ආයුබෝවන්! ලොව පුරා සයිබර් යුද්ධය දිනෙන් දින උත්සන්න වන...

Strategy

දෙහිවල තරුණයාගේ ඝාතකයා කහතුඩුවේ වෙඩි හුවමාරුවකින් මරුට

දෙහිවල දුම්රිය ස්ථානය අසලදී පුද්ගලයෙකුට වෙඩි තැබීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ...

Starlink ශ්‍රී ලංකාවේ: අන්තර්ජාල විප්ලවයද?

ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ක්ෂේත්‍රය නව යුගයකට පිවිසෙමින් පවතී....

ඉරාන හැකර්වරු ඊශ්‍රායලයේ සීසීටීවී කැමරා හැක් කරයි ! නෙතන්යාහු අනතුරේ ද?

ආයුබෝවන්! ලොව පුරා සයිබර් යුද්ධය දිනෙන් දින උත්සන්න වන...

Hot topics

Finance

දෙහිවල තරුණයාගේ ඝාතකයා කහතුඩුවේ වෙඩි හුවමාරුවකින් මරුට

දෙහිවල දුම්රිය ස්ථානය අසලදී පුද්ගලයෙකුට වෙඩි තැබීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ...

Starlink ශ්‍රී ලංකාවේ: අන්තර්ජාල විප්ලවයද?

ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ක්ෂේත්‍රය නව යුගයකට පිවිසෙමින් පවතී....

ඉරාන හැකර්වරු ඊශ්‍රායලයේ සීසීටීවී කැමරා හැක් කරයි ! නෙතන්යාහු අනතුරේ ද?

ආයුබෝවන්! ලොව පුරා සයිබර් යුද්ධය දිනෙන් දින උත්සන්න වන...

Marketing

දෙහිවල තරුණයාගේ ඝාතකයා කහතුඩුවේ වෙඩි හුවමාරුවකින් මරුට

දෙහිවල දුම්රිය ස්ථානය අසලදී පුද්ගලයෙකුට වෙඩි තැබීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ...

Starlink ශ්‍රී ලංකාවේ: අන්තර්ජාල විප්ලවයද?

ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ක්ෂේත්‍රය නව යුගයකට පිවිසෙමින් පවතී....

ඉරාන හැකර්වරු ඊශ්‍රායලයේ සීසීටීවී කැමරා හැක් කරයි ! නෙතන්යාහු අනතුරේ ද?

ආයුබෝවන්! ලොව පුරා සයිබර් යුද්ධය දිනෙන් දින උත්සන්න වන...

Politics

දෙහිවල තරුණයාගේ ඝාතකයා කහතුඩුවේ වෙඩි හුවමාරුවකින් මරුට

දෙහිවල දුම්රිය ස්ථානය අසලදී පුද්ගලයෙකුට වෙඩි තැබීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ...

Starlink ශ්‍රී ලංකාවේ: අන්තර්ජාල විප්ලවයද?

ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ක්ෂේත්‍රය නව යුගයකට පිවිසෙමින් පවතී....

ඉරාන හැකර්වරු ඊශ්‍රායලයේ සීසීටීවී කැමරා හැක් කරයි ! නෙතන්යාහු අනතුරේ ද?

ආයුබෝවන්! ලොව පුරා සයිබර් යුද්ධය දිනෙන් දින උත්සන්න වන...

Strategy

දෙහිවල තරුණයාගේ ඝාතකයා කහතුඩුවේ වෙඩි හුවමාරුවකින් මරුට

දෙහිවල දුම්රිය ස්ථානය අසලදී පුද්ගලයෙකුට වෙඩි තැබීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ...

Starlink ශ්‍රී ලංකාවේ: අන්තර්ජාල විප්ලවයද?

ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ක්ෂේත්‍රය නව යුගයකට පිවිසෙමින් පවතී....

ඉරාන හැකර්වරු ඊශ්‍රායලයේ සීසීටීවී කැමරා හැක් කරයි ! නෙතන්යාහු අනතුරේ ද?

ආයුබෝවන්! ලොව පුරා සයිබර් යුද්ධය දිනෙන් දින උත්සන්න වන...
Friday, July 25, 2025
22.2 C
Sri Lanka
Home Blog

විදුලි බිල 9% කට වඩා අඩු වන ලකුණු.

ඉදිරි විදුලි ගාස්තු සංශෝධනයකදී විදුලි බිල අඩු කිරීමට හැකි බව ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය පවසයි.

මේ වන විට එම අඩු කරන ප්‍රමාණය පිළිබඳ නිශ්චිතව තීරණයකට පැමිණ නැතත් සියයට නවයකින් පමණ විදුලි බිල අඩු කිරීමට හැකිවේ යැයි දැනට තීරණය කර ඇති බව මණ්ඩලයේ ආරංචි මාර්ග පෙන්වා දෙයි.

විදුලි බල මණ්ඩලය පවසන්නේ මෙම ප්‍රමාණයටත් වඩා වැඩි ප්‍රතිශතයකින් විදුලි බිල අඩු කිරීමට ඇති හැකියාව පිළිබඳ මේ දිනවල සාකච්ඡා කරන බවය. බොහෝ දුරට සියයට නවයකටත් වඩා වැඩි ප්‍රමාණයකින් විදුලි බිල අඩු කිරීමට හැකියාව ඇති බව ඔවුහු කියා සිටිති.

කෙසේ වෙතත් විදුලි ගාස්තු සංශෝධනය සම්බන්ධයෙන් විදුලි බල මණ්ඩලයේ ප්‍රධානින් විදුලි බල ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණයන් සහ විදුලි වෘත්තීය සමිති නායකයන් පිරිසක් අතර සාකච්ඡාවක් ඊයේ [ 10 ] විදුලි බල මණ්ඩලයේදී පැවැත්විණ.

එහිදී විදුලි ගාස්තු සංශෝධනය සම්බන්ධයෙන් සාකච්ඡා වී ඇති අතර මේ සඳහා පැමිණි පාර්ශ්වයන් යෝජනා කර ඇත්තේ ජනතාවට දැනෙන ආකාරයේ විදුලි ගාස්තු අඩුවීමක් අවශ්‍ය බවය. එහිදී විදුලි බල මණ්ඩලය පවසා ඇත්තේ මේ සම්බන්ධයෙන් දිගින් දිගටම සාකච්ඡා සිදුකිරීමට අවශ්‍ය බවත් ඉන් අනතුරුව විදුලි ගාස්තු අඩු කිරීමේ ස්ථිර ප්‍රතිශතය පවසන බවය.

කෙසේ වෙතත් විදුලි ගාස්තු සංශෝධන‍ය සම්බන්ධයෙන් කිසිදු යෝජනාවක් ඊයේ [ 10 ] සවස් කාලය වන විටත් මහජන උපයෝගීතා කොමිසමට ලැබී නොමැති බව එම කොමිසම කියා සිටියි.

දෙහිවල තරුණයාගේ ඝාතකයා කහතුඩුවේ වෙඩි හුවමාරුවකින් මරුට

දෙහිවල දුම්රිය ස්ථානය අසලදී පුද්ගලයෙකුට වෙඩි තැබීමේ සිද්ධියට සම්බන්ධ ප්‍රධාන සැකකරු, පොලිස් විශේෂ කාර්ය බළකාය (STF) සමග අද (25) අලුයම කහතුඩුව ප්‍රදේශයේදී සිදුවූ වෙඩි හුවමාරුවකින් මියගොස් තිබේ.

ඉකුත් 18 වනදා දෙහිවලදී සිදුවූ වෙඩි තැබීම සම්බන්ධයෙන් විමර්ශන සිදුකළ පොලිස් විශේෂ කාර්ය බළකායේ නිලධාරීන් කණ්ඩායමක්, අද අලුයම 4:30ට පමණ කහතුඩුව, පාලගම, කැදැල්ඕවිට ප්‍රදේශයේ පාළු නිවසක් පරීක්ෂාවට ලක්කර ඇත. එම අවස්ථාවේදී එහි සැඟවී සිටි සැකකරු නිලධාරීන් දෙසට වෙඩි තබා ඇති අතර, STF නිලධාරීන් විසින් එල්ල කරන ලද ප්‍රතිප්‍රහාරවලින් ඔහු මියගොස් තිබේ.

මෙම වෙඩි හුවමාරුවේදී තුවාල ලැබූ පොලිස් විශේෂ කාර්ය බළකායේ නිලධාරියෙකු ප්‍රතිකාර සඳහා කළුබෝවිල රෝහලට ඇතුළත් කර ඇත. මියගිය සැකකරුගේ මෘත දේහය වැඩිදුර විමර්ශන කටයුතු සඳහා වෑතර රෝහලේ තැන්පත් කර තිබේ.
19 හැවිරිදි ප්‍රවීන් නිශ්ශංක ඝාතනය කිරීම සඳහා බඩෝවිට අසංක පාර්ශ්වයේ “සැන්ඩෝ” නමැත්තා විසින් මෙහෙයවා ඇති බව සහ තුවක්කුකරු සහ පැදිකරු මෙහෙයවා ඇත්තේද සැන්ඩෝ විසින් බව විමර්ශනයේදී අනාවරණය වී තිබූ අතර රුපියල් ලක්ෂ 10ක කොන්ත්‍රාත්තුවක් මත දෙහිවල ඝාතනය සිදුකර තිබූ බව හෙළි විය.

බිට්කොයින් නිර්මාතෘ සතෝෂි නකාමොටෝ ලෝකයේ 11 වැනි ධනවත්ම පුද්ගලයා බවට පත්වෙයි: අභිරහස, ධනය සහ ඩිජිටල් අනාගතය

අද අප කතා කරන්නේ ලෝකයේ ධනවත්ම පුද්ගලයන් අතරට එක්වූ අතිශය අද්භූත චරිතයක් ගැනය. කෝටිපතියෙකු වීමට නම් විශාල ව්‍යාපාර අධිරාජ්‍යයක් ගොඩනැගිය යුතු හෝ පරම්පරාගත ධනයක් හිමි විය යුතු බවට වූ සාම්ප්‍රදායික අදහස ඔහු විසින් බිඳ දමා ඇත. ඒ වෙනුවට, ඔහු ඩිජිටල් මුදල් ඒකකයක් නිර්මාණය කර, පසුව අතුරුදහන් වී, අද වන විට ලෝකයේ 11 වැනි ධනවත්ම පුද්ගලයා බවට පත්ව සිටී. මෙය විද්‍යා ප්‍රබන්ධ කතාවක් නොව, බිට්කොයින්හි අද්භූත නිර්මාතෘ වන සතෝෂි නකාමොටෝගේ සැබෑ කතාවයි.

නොපෙනෙන ධනයේ අභිරහස

සිතා බලන්න, ලෝකයේ 11 වැනි ධනවත්ම පුද්ගලයා, නමුත් කිසිවෙකු ඔහු කවුදැයි දන්නේ නැහැ! ඔහුගේ ධනය ඩොලර් බිලියන 129ක් පමණ වන බවට ගණන් බලා තිබෙනවා. එය Elon Musk සහ Mark Zuckerberg වැනි ප්‍රකට ව්‍යාපාරිකයන් හා සම තත්ත්වයට පත් කරනවා. පුදුම සහගත කරුණ නම්, මෙම අතිවිශාල ධනයෙන් එකදු සතයක්වත් කිසි දිනෙක වියදම් කර නොතිබීමයි! මෙය “අවතාර ධනයක්” ලෙස හැඳින්විය හැකි අතර, ඩිජිටල් යුගයේ ධනය රැස් කර ගත හැකි සහ වටහා ගත හැකි ආකාරය පිළිබඳ මූලික වෙනසක් ඉස්මතු කරනවා. මෙම අභිරහස සහ ධනයේ විශාලත්වය මෙම කතාවේ කේන්ද්‍රීය, කුතුහලය දනවන අංගයක් බවට පත් වී ඇත.  

අභිරහස් බිලියනපතියා: සතෝෂි නකාමොටෝ

සතෝෂි නකාමොටෝ යනු බිට්කොයින්හි අන්වර්ථ නාමයෙන් හඳුන්වන නිර්මාතෘවරයා වන අතර, ඔහුගේ සැබෑ අනන්‍යතාවය ඩිජිටල් යුගයේ විසඳිය නොහැකි විශාලතම අභිරහසක් ලෙස පවතී. 2008 දී බිට්කොයින් ධවල පත්‍රිකාව නිකුත් කිරීම සහ 2009 දී ජාලය දියත් කිරීම ඔහුගේ මූලික ක්‍රියාදාමය විය. බිට්කොයින් ජාලයේ පළමු බ්ලොක් එක වන “ජෙනසිස් බ්ලොක්” තුළ “The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks” යන පණිවිඩය ඇතුළත් විය. මෙය 2008 ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදයේ පසුබිම තුළ, සාම්ප්‍රදායික මූල්‍ය පද්ධතිවලට එරෙහිව බිට්කොයින් බිහිවීමේ අරමුණ සියුම් ලෙස ඉඟි කරයි.  

සතෝෂි ඔහුගේ අතිවිශාල බිට්කොයින් හිමිකාරිත්වය ලබා ගත්තේ මුල්කාලීන පතල් කැණීමේ කටයුතු හරහායි. විශේෂයෙන්ම 2009 වසරේදී, ජාලයේ හැෂ් අනුපාතය ඉතා අඩු මට්ටමක පැවති අතර, ඔහු බොහෝ විට එකම පතල් කම්කරුවා විය. මේ හේතුවෙන්, ඔහු බිට්කොයින් මිලියන 1.1ක් පමණ රැස් කර ගත් බවට ගණන් බලා ඇත. මෙම කාසි ලිපින 20,000ක් පමණ පුරා විසිරී ඇති අතර, 2009 ජනවාරි 12 වන දින Hal Finney වෙත යවන ලද පළමු 50 BTC වැනි කුඩා පරීක්ෂණ ගනුදෙනු කිහිපයක් හැර, ඒවා කිසි විටෙකත් ස්පර්ශ කර නොමැත.  

සතෝෂි 2010 වසරේදී මහජනතාවගෙන් අතුරුදහන් විය. මෙම අතුරුදහන්වීම ඔහුගේ අභිරහස තවදුරටත් වැඩි කරයි. බිට්කොයින් ජාලයේ මුළු සැපයුමෙන් 5%ක් පමණ වන ඔහුගේ අතිවිශාල ධනය එතැන් සිට අක්‍රියව පවතී.  

සතෝෂිගේ අනන්‍යතාවය වටා ඇති අඛණ්ඩ අනුමාන කිරීම් පිළිබඳව කෙටියෙන් සඳහන් කිරීම වැදගත්ය. Dorian Nakamoto, Craig Wright (ඔහුගේ හිමිකම් අධිකරණයකින් ප්‍රතික්ෂේප විය), Nick Szabo (බිට්කොයින්හි පූර්වගාමියා වූ Bit Gold හි නිර්මාතෘ), සහ Jack Dorsey සමඟ ඇති සම්බන්ධතා පිළිබඳ මෑත කාලීන න්‍යායන් වැනි ප්‍රමුඛ න්‍යායන් කිහිපයක් පවතී. කෙසේ වෙතත්, බොහෝ පරීක්ෂණ තිබියදීත්, සැබෑ අනන්‍යතාවය තවමත් නොදන්නා අතර, එය බොහෝ විට සතෝෂිගේම සැලසුමක් ලෙස සැලකේ.  

සතෝෂි බිට්කොයින් නිර්මාණය කර, විශාල ප්‍රමාණයක් රැස් කර, පසුව අතුරුදහන් වී, ඔහුගේ කාසි කිසි විටෙකත් චලනය නොවීම හුදු අහඹු සිදුවීමක් නොවේ. මෙය බිට්කොයින්හි මූලික දර්ශනයට අත්‍යවශ්‍ය සාධකයකි. නිර්නාමිකව සිටීමෙන් සහ ඔහුගේ කාසි කිසි විටෙකත් වියදම් නොකිරීමෙන්, සතෝෂි ඵලදායී ලෙස පාලනය අත්හැරියේය. මෙය කිසිදු තනි ආයතනයකට ජාලය මත අනවශ්‍ය බලපෑමක් කිරීමට ඉඩ නොදෙනු ඇත. මෙම ඉවත් වීමේ ක්‍රියාව බිට්කොයින්හි ස්වාධීනත්වය තහවුරු කළ අතර, මධ්‍යගත අධිකාරියකින් තොරව පද්ධතියට ක්‍රියාත්මක වීමට හා දියුණු වීමට හැකි බව ඔප්පු කළේය.  

බිට්කොයින්හි විශ්මයජනක නැගීම

බිට්කොයින්හි මිල ගමන ඇදහිය නොහැකි තරම්ය. 2009 දී එහි ආරම්භයේදී කිසිදු මුදල් වටිනාකමක් නොතිබුණි. එතැන් සිට එය විශ්මයජනක ලෙස වර්ධනය වී ඇත:  

  • 2010 මැයි: බිට්කොයින් ප්‍රථම වරට ප්‍රායෝගික වටිනාකමක් ලබා ගත්තේය. 10,000 BTC සඳහා පීසා දෙකක් මිලදී ගත් මෙම ගනුදෙනුව “බිට්කොයින් පීසා දිනය” ලෙස ප්‍රසිද්ධය.  
  • 2011 පෙබරවාරි: බිට්කොයින් එක්සත් ජනපද ඩොලරය සමඟ සම තත්ත්වයට (ඩොලර් 1) පත්විය.  
  • 2011 ජුනි: මිල ඩොලර් 30ක් පමණ දක්වා ඉහළ ගියේය.  
  • 2013 නොවැම්බර්: බිට්කොයින් ඩොලර් 1,000 සීමාව ඉක්මවා ගියේය.  
  • 2017 දෙසැම්බර්: මිල ඩොලර් 20,000කට ආසන්න විය.  
  • 2021 නොවැම්බර්: ඩොලර් 69,000කට ආසන්නව සර්වකාලීන ඉහළම අගයක් වාර්තා කළේය.  
  • වර්තමානය (2025 ජූලි 14): බිට්කොයින් ඩොලර් 119,000 ඉක්මවා නව සර්වකාලීන ඉහළම අගයක් වාර්තා කර ඇත.  

බිට්කොයින්හි මිල ඉහළ යාමට හේතු වූ ප්‍රධාන සාධක කිහිපයක් පවතී:

  • තනි පුද්ගල ආයෝජකයන්ගේ වැඩිවන පිළිගැනීම.  
  • ආයතනික උනන්දුව: ETF (Exchange-Traded Funds) වැනි බිට්කොයින් පදනම් කරගත් මූල්‍ය නිෂ්පාදන පුළුල් වීමත් සමඟ ආයතනික ආයෝජකයන්ගේ උනන්දුව වැඩි වී ඇත.  
  • හිතකර නියාමන වර්ධනයන්.  
  • සාම්ප්‍රදායික ආර්ථික අවිනිශ්චිතතාවයට එරෙහිව ආරක්ෂාවක්: COVID-19 වසංගතය වැනි ආර්ථික අවිනිශ්චිතතා කාලවලදී බිට්කොයින්හි මිල ඉහළ යාම, එය සාම්ප්‍රදායික මූල්‍ය පද්ධතිවලට එරෙහිව ආරක්ෂාවක් ලෙස ක්‍රියා කරන බවට සංකල්පයක් ඇති කර තිබේ.  

සතෝෂිගේ අතිවිශාල ධනය සහ ගෝලීය ශ්‍රේණිගත කිරීම

බිට්කොයින්හි මෑත කාලීන වර්ධනය හේතුවෙන් සතෝෂි නකාමොටෝගේ ඇස්තමේන්තුගත ශුද්ධ වත්කම ඩොලර් බිලියන 129ක් පමණ වේ. මෙමගින් ඔහු ලෝකයේ 11 වැනි ධනවත්ම පුද්ගලයා බවට පත්ව ඇත. මෙම තක්සේරුව මාස තුනක් වැනි කෙටි කාලයක් තුළ ඩොලර් බිලියන 40කින් පමණ වැඩි වී ඇති අතර, ඩිජිටල් වත්කම්වල වේගවත් වර්ධනය සහ අස්ථාවරත්වය අවධාරණය කරයි.  

සතෝෂිගේ ධනය ලෝකයේ අනෙකුත් ප්‍රමුඛ පුද්ගලයන් සමඟ සසඳා බැලීමෙන් එහි සැබෑ විශාලත්වය වටහා ගත හැකිය. ඩොලර් බිලියන 129ක ශුද්ධ වත්කමක් සමඟින්, ඔහු ඩොලර් බිලියන 125ක් පමණ වන Michael Dell වැනි සාම්ප්‍රදායික තාක්ෂණික දැවැන්තයන් අභිබවා ගොස් ඇත. ඔහුට ඉහළින් සිටින්නේ ඩොලර් බිලියන 149-161ක් පමණ වන Bernard Arnault & family , ඩොලර් බිලියන 150ක් පමණ වන Sergey Brin , සහ ඩොලර් බිලියන 152ක් පමණ වන Warren Buffett වැනි අයයි. ලෝකයේ ධනවත්ම පුද්ගලයා වන Elon Musk සතුව ඩොලර් බිලියන 347-406.5ක් පමණ වන අතර, Mark Zuckerberg සතුව ඩොලර් බිලියන 258-260ක් පමණ ඇත.  

සතෝෂිගේ ධනයේ සුවිශේෂී ස්වභාවය මෙහිදී අවධාරණය කළ යුතුය. සාම්ප්‍රදායික කෝටිපතියන්ගේ ධනය ක්‍රියාත්මක වන සමාගම් සහ මහජන පැතිකඩ සමඟ බැඳී ඇති අතර, සතෝෂිගේ ධනය සම්පූර්ණයෙන්ම විමධ්‍යගත ඩිජිටල් වත්කමක සංකේන්ද්‍රණය වී ඇත. මෙම වෙනස, ගෝලීය ධන ධුරාවලිය නැවත හැඩගැස්වීමේදී බ්ලොක්චේන් තාක්ෂණයේ සහ ඩිජිටල් මුදල්වල පරිවර්තනීය විභවය අවධාරණය කරයි.  

අනාගතය සහ සතෝෂිගේ උරුමය

බිට්කොයින් එහි ඓතිහාසික වර්ධන වේගය (උදාහරණයක් ලෙස, වාර්ෂික 50% වර්ධනය) පවත්වා ගන්නේ නම්, සතෝෂි ලෝකයේ දෙවන ධනවත්ම පුද්ගලයා බවට පත්විය හැකි අතර, Mark Zuckerberg සහ Warren Buffett වැනි ප්‍රකට පුද්ගලයන් අභිබවා යාමට ද ඉඩ ඇත. තවදුරටත් අනුමාන කළහොත්, බිට්කොයින්හි වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනය රන්වල වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනයට (ඩොලර් ට්‍රිලියන 7) ළඟා වුවහොත්, සතෝෂි ලෝකයේ පළමු ට්‍රිලියනපතියා බවට පත්විය හැකි අතර, එක් බිට්කොයින් එකක වටිනාකම ඩොලර් මිලියන භාගයක් පමණ විය හැකිය.  

සතෝෂිගේ කාසි ස්පර්ශ නොකිරීම හුදු කුතුහලයක් පමණක් නොව, එය බලවත් සංකේතයකි. එය බිට්කොයින්හි විමධ්‍යගතකරණයේ සහ “විශ්වාස රහිත” පද්ධතිවල මූලික ආචාර ධර්ම ශක්තිමත් කරයි. බිට්කොයින් ඉතිහාසඥ Pete Rizzo මෙසේ පවසා ඇත: “සතෝෂිගේ පුරාවෘත්තමය අක්‍රියතාවය ගුප්තකේතන මුදල්වල විමධ්‍යගතකරණයේ සහ ‘විශ්වාස රහිත’ පද්ධතිවල මූලික ආචාර ධර්ම නියෝජනය කරයි”.  

මෙම අක්‍රිය කාසි කිසි දිනෙක චලනය වුවහොත් ඇති විය හැකි උපකල්පිත බලපෑම පිළිබඳව කෙටියෙන් සඳහන් කළ හැකිය. වර්තමානයේ වෙළඳපල ස්ථාවරත්වය පවත්වා ගෙන ගියද, බිට්කොයින් සැපයුමෙන් මෙතරම් සැලකිය යුතු කොටසක හදිසි චලනයක් ගුප්තකේතන මුදල් හුවමාරු හරහා වෙළඳපල ද්‍රවශීලතාවයට සහ මිලකරණයට බාධා ඇති කළ හැකිය. කෙසේ වෙතත්, එවැනි චලනයක් උපකල්පිතයක් ලෙස පවතින බව අවධාරණය කිරීමෙන්, අභිරහස වැඩි වන අතර, සතෝෂිගේ අඛණ්ඩ අක්‍රියතාවය කෙරෙහි ප්‍රජාවගේ විශ්වාසය ඉස්මතු වේ.  

අවසානය

අප අද කතා කළේ අසාමාන්‍ය කතාවකි: නිර්නාමික නිර්මාතෘවරයෙකු වන සතෝෂි නකාමොටෝ, විප්ලවීය තාක්ෂණයක් මුදා හැර, දැන් ලෝකයේ ධනවත්ම පුද්ගලයන්ගෙන් කෙනෙකු ලෙස සිටගෙන සිටින අතර, එකදු කාසියක්වත් ස්පර්ශ නොකර විශ්මයජනක ලෙස වර්ධනය වූ ධනයක් ඔහු සතුය. එය පෙරළිකාර අදහසක බලයට සහ විමධ්‍යගතකරණය වෙළඳපල විසින් වලංගු කිරීමට සාක්ෂියකි.

සතෝෂිගේ කතාව ඩිජිටල් වත්කම් හුදු තාවකාලික ප්‍රවණතාවක් නොව, ගෝලීය මූල්‍ය භූ දර්ශනය නැවත හැඩගස්වන මූලික බලවේගයක් බවට බලවත් දර්ශකයකි. එය ධනය වඩ වඩාත් විමධ්‍යගත, විනිවිදභාවයෙන් යුක්ත, සහ සමහර විට, නිර්නාමික වන අනාගතයක් ගැන අපට සිතීමට සලස්වයි. එය බලය සහ හිමිකාරිත්වය පිළිබඳ සාම්ප්‍රදායික අදහස්වලට අභියෝග කරයි.

Starlink ශ්‍රී ලංකාවේ: අන්තර්ජාල විප්ලවයද?

ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා ක්ෂේත්‍රය නව යුගයකට පිවිසෙමින් පවතී. ඒ, ලොව ප්‍රමුඛතම චන්ද්‍රිකා අන්තර්ජාල සේවාවක් වන Starlink, මෙරට නිල වශයෙන් දියත් කිරීමත් සමඟය. මෙම ලිපිය මඟින් Starlink හි වාසි, අවාසි, සම්බන්ධතා ලබා ගැනීමේ ක්‍රමවේදය, ආරක්ෂක අංග, භාවිතයේදී සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු, ගෝලීය සහ දේශීය පරිශීලක අත්දැකීම් මෙන්ම දේශීය අන්තර්ජාල සේවා සපයන්නන් සමඟ සංසන්දනයක් ද විස්තර කෙරේ.

හැඳින්වීම: ශ්‍රී ලංකාවේ චන්ද්‍රිකා අන්තර්ජාලයේ නව යුගය

Elon Musk ගේ SpaceX සමාගමට අයත් Starlink, 2025 ජූලි 2 වන දින නිල වශයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ සිය සේවාවන් ආරම්භ කළේය. මෙම දියත් කිරීමත් සමඟ, ශ්‍රී ලංකාව දකුණු ආසියාවේ Starlink අන්තර්ජාල සේවා සඳහා ප්‍රවේශය ලැබූ තුන්වන රට බවට පත් විය. ඊට පෙර භූතානය සහ බංග්ලාදේශය මෙම සේවාව ලබාගෙන තිබුණි . Starlink සමාගම සිය X (කලින් Twitter) සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාව ඔස්සේ මෙම නිල නිවේදනය සිදු කරමින්, “Starlink’s high-speed, low-latency internet is now available in Sri Lanka!” යනුවෙන් ප්‍රකාශ කළේය . Elon Musk විසින්ම ශ්‍රී ලංකාවේ සිතියමක් සම්පූර්ණයෙන්ම නිල් පැහැයෙන් වර්ණ ගන්වා, රට පුරා ආවරණය තහවුරු කරන ලදී.  

මෙම දියත් කිරීමට පෙර, ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාව (TRCSL) විසින් 2024 අගෝස්තු 14 වන දින Starlink Lanka (Private) Limited වෙත “විදුලි සංදේශ සේවා සපයන්නා” බලපත්‍රයක් ලබා දී තිබුණි. මෙම නියාමන අනුමැතිය ලබා ගැනීම සඳහා 2024 දී ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලි සංදේශ නීතිය සංශෝධනය කරන ලදී.  

Starlink යනු පෘථිවිය වටා පහළ පෘථිවි කක්ෂයේ (LEO) චන්ද්‍රිකා ජාලයක් හරහා අන්තර්ජාලය සපයන සේවාවකි . සාම්ප්‍රදායික භූස්ථිතික චන්ද්‍රිකා මෙන් නොව, LEO චන්ද්‍රිකා පෘථිවියට වඩා සමීපව පිහිටා ඇති අතර, එමඟින් සංඥා ගමන් කරන කාලය (latency) සැලකිය යුතු ලෙස අඩු වේ . Starlink දැනට චන්ද්‍රිකා 6,750 කට අධික සංඛ්‍යාවක් කක්ෂයේ ක්‍රියාත්මක වන අතර, එය ලොව විශාලතම චන්ද්‍රිකා තාරකා මණ්ඩලය වේ . මෙම සංඛ්‍යාව චන්ද්‍රිකා 40,000 දක්වා පුළුල් කිරීමට සැලසුම් කර ඇත.  

Starlink හි නිල දියත් කිරීම, ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාල වෙළඳපොළට සැලකිය යුතු නව තරඟකරුවෙකු හඳුන්වා දෙයි. Dialog සහ SLT-Mobitel වැනි දේශීය සේවා සපයන්නන් විසින් මෙතෙක් ආධිපත්‍යය දැරූ වෙළඳපොළකට නව විකල්පයක් පැමිණීම, නවෝත්පාදනය සහ තරඟකාරීත්වය වැඩි කිරීමට හේතු විය හැකි බවට අපේක්ෂා කෙරේ. එක් පරිශීලකයෙකු සඳහන් කළ පරිදි, “දේශීය වෙළඳපොළට විදේශීය තරඟකරුවන් පැමිණීම මෙම ඒකාධිකාරයන් බිඳ දමා, නවෝත්පාදනයට සහ වඩාත් තරඟකාරී වීමට ඔවුන්ට බල කරයි”.  

Starlink හි ප්‍රධාන වාසියක් වන්නේ “සීමිත සම්බන්ධතා සහිත දුරස්ථ ප්‍රදේශ සඳහා පවා සුදුසු” වීමයි . එය “දේශීය විදුලි සංදේශ සමාගම් තවමත් ආයෝජනය කර නොමැති ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවලට අන්තර්ජාල ව්‍යාප්තිය වැඩි දියුණු කළ හැකි” බවට ද සඳහන් වේ . කෙසේ වෙතත්, එහි ඉහළ පිරිවැය එය වාරික සේවාවක් බවට පත් කරයි.

Starlink හි වාසි: අසීමිත සම්බන්ධතාවයේ පොරොන්දුව

Starlink හි ප්‍රධාන වාසි කිහිපයක් පවතින අතර, ඒවා සාම්ප්‍රදායික අන්තර්ජාල සේවා සමඟ සසඳන විට සැලකිය යුතු වෙනසක් ඇති කරයි.

ඉහළ වේගය සහ අඩු ප්‍රමාදය

Starlink “ඉහළ වේගයකින් යුත්, අඩු ප්‍රමාදයක් සහිත අන්තර්ජාලය” ලබා දෙයි . ගෝලීය වශයෙන්, පරිශීලකයින් සාමාන්‍යයෙන් 100 Mbps සිට 250 Mbps දක්වා බාගත කිරීමේ වේගයක් වාර්තා කරන අතර, සමහරු 400 Mbps ඉක්මවන වේගයන් ද අත්විඳිති . ප්‍රමාදය (latency), සබැඳි ක්‍රීඩා සහ වීඩියෝ ඇමතුම් සඳහා තීරණාත්මක සාධකයක් වන අතර, එය සාමාන්‍යයෙන් 20-50 ms අතර පරාසයක පවතී. මෙය “සාම්ප්‍රදායික චන්ද්‍රිකා අන්තර්ජාල සපයන්නන්ට වඩා බෙහෙවින් හොඳ” වන අතර, ඔවුන්ගේ ප්‍රමාදය බොහෝ විට 600 ms ඉක්මවයි . මෙම අඩු ප්‍රමාදය, සබැඳි ක්‍රීඩා සහ වීඩියෝ ඇමතුම් වැනි යෙදුම් සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ .

ශ්‍රී ලංකාවේ Starlink නියමු ව්‍යාපෘතියේ එක් පරිශීලකයෙකු වාර්තා කළේ, 300 Mbps බාගත කිරීමේ වේගයක් සහ 30-40 Mbps උඩුගත කිරීමේ වේගයක් ලැබුණු බවත්, සිංගප්පූරු සර්වර් වෙත 47ms පමණ පිං අගයක් ලැබුණු බවත්ය.  

ගෝලීය ප්‍රවේශය සහ අතේ ගෙන යා හැකි බව

Starlink ගෝලීය වශයෙන් රටවල් 100 කට අධික සංඛ්‍යාවක සේවාවන් සපයයි . එහි ප්‍රධාන වාසිය වන්නේ “සාම්ප්‍රදායික යටිතල පහසුකම් සීමිත හෝ නොමැති දුරස්ථ ප්‍රදේශවලට පවා” අන්තර්ජාල ප්‍රවේශය ලබා දීමයි. මෙම හැකියාව ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටකට ඉතා වැදගත් වේ, මන්ද මෙරට ග්‍රාමීය සහ සේවා නොලබන ප්‍රදේශවලට තවමත් විශ්වාසනීය අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා නොමැති බැවිනි.  

මෙම සේවාව නේවාසික (residential) සහ රෝමිං (roaming) අන්තර්ජාල සැලසුම් දෙකම ඉදිරිපත් කරයි . Starlink Mini වැනි අතේ ගෙන යා හැකි කට්ටල, ගමනේදී ඉහළ වේගයකින් සහ අඩු ප්‍රමාදයකින් අන්තර්ජාලය ලබා දීමට සැලසුම් කර ඇති අතර, ඒවා පහසුවෙන් බැක්පැක් එකක දමාගෙන යා හැකිය . පරිශීලකයින් විසින් දිගු මාර්ග චාරිකා වලදී පවා ස්ථායී සම්බන්ධතා පවත්වා ගෙන ඇති බව වාර්තා කර ඇත. එක් පරිශීලකයෙකු ටෙක්සාස් සිට කැනඩාව දක්වා සැතපුම් 2,300 කට වඩා වැඩි දුරක් ගමන් කරමින්, Starlink Roam Mini උපාංගය මත සම්පූර්ණයෙන්ම රඳා පැවතුණි. ඔහු ගමන පුරාම 150-180 Mbps වේගයකින් ස්ථායී සම්බන්ධතාවක් පවත්වා ගෙන ගියේය .

ගිවිසුම් රහිත සේවාව සහ දින 30ක අත්හදා බැලීම

Starlink “දිගුකාලීන ගිවිසුම් නොමැති” සේවාවක් වන අතර, “දින 30ක අත්හදා බැලීමේ කාලයක්” ද ලබා දෙයි . මෙය පරිශීලකයින්ට කිසිදු බැඳීමකින් තොරව සේවාව පරීක්ෂා කිරීමට නම්‍යශීලී බවක් සපයයි. නේවාසික සැලසුම් සාමාන්‍යයෙන් “අසීමිත දත්ත” සමඟ එන අතර, වේගය අඩු කිරීමක් (throttling) සිදු නොවේ . කෙසේ වෙතත්, ජාලයේ සැපයුම සහ ඉල්ලුම සමතුලිත කිරීම සඳහා “සාධාරණ භාවිත ප්‍රතිපත්තියක්” (Fair Use Policy) පවතින අතර, ඉහළ ප්‍රමුඛතාවයක් සහිත දත්ත සැලසුම් (Priority Data plans) ද ලබා ගත හැකිය .

දේශීය සේවා සපයන්නන් “අසීමිත” සැලසුම් ලබා දුන්නද, ඒවා බොහෝ විට යම් දත්ත සීමාවන් ඉක්මවා ගිය පසු වේගය අඩු කරන (throttling) සැලකිය යුතු “සාධාරණ භාවිත ප්‍රතිපත්ති” (FUP) සමඟ පැමිණේ . Starlink හි නේවාසික සැලසුම්වල “අසීමිත දත්ත” ඇති බව ප්‍රකාශ වුවද , ඔවුන්ගේ සාධාරණ භාවිත ප්‍රතිපත්තිය ජාල තදබදය ඇති විට කළමනාකරණය ගැන සඳහන් කරයි .

අවාසි සහ අභියෝග: Starlink හි අඳුරු පැත්ත

Starlink හි තාක්ෂණික වාසි තිබියදීත්, ශ්‍රී ලංකාවේ පරිශීලකයින්ට සහ නියාමන ආයතනවලට සැලකිය යුතු අවාසි සහ අභියෝග කිහිපයකට මුහුණ දීමට සිදු වේ.

ඉහළ ආරම්භක සහ මාසික පිරිවැය

Starlink හි ප්‍රධානතම බාධාව වන්නේ එහි පිරිවැයයි. සම්මත දෘඩාංග කට්ටලය (Standard Hardware Kit), “Dishy” ලෙසද හැඳින්වේ, රු. 118,000 ක් වැය වේ . නේවාසික සැලසුම් සඳහා මාසික ගාස්තු රු. 12,000 (Lite) සහ රු. 15,000 (Regular) වේ . නේවාසික භාවිතය සඳහා ආරම්භක සම්පූර්ණ පිරිවැය රු. 130,000 – රු. 133,000 පමණ විය හැකිය . ව්‍යාපාරික සැලසුම් සැලකිය යුතු ලෙස මිල අධික වන අතර, දෘඩාංග සඳහා රු. 911,000 ක් සහ මාසික ගාස්තු රු. 127,000 දක්වා ඉහළ යා හැකිය .

ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝ අනාගත පරිශීලකයින්ට මෙම පිරිවැය “ගෘහස්ථ අන්තර්ජාල භාවිතය සඳහා ඉතා ඉහළ” බව හැඟී ඇත .

දේශගුණික බලපෑම්

Starlink දැඩි කාලගුණික තත්ත්වයන්ට ඔරොත්තු දීමට සැලසුම් කර ඇතත්, “තද වැසි සහ හිම නිසා කෙටි බාධා ඇති විය හැකි” බව වාර්තා වේ . මෙය සිදුවන්නේ වායුගෝලයේ තෙතමනය හේතුවෙන් සංඥා දුර්වල වීම (signal attenuation) නිසාය. “දුර්ලභ, දරුණු කුණාටු වලදී ඝන වලාකුළු සහ තද වැසි සමඟ”, සංඥා දුර්වල වීමක් හෝ කෙටි විසන්ධිවීම් ඇති විය හැකි අතර, කුණාටුව පහව ගිය පසු සේවාව සාමාන්‍ය තත්ත්වයට පත් වේ .

තද සුළං නිසා Starlink ඩිෂ් එක භෞතිකව චලනය විය හැකි අතර, එය නැවත පෙළගැස්වීමක් අවශ්‍ය විය හැකිය . ගිගුරුම් සහිත වැසි වලදී විදුලිය ඇනහිටීම් ඇති විය හැකි අතර, පද්ධතිය ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා සර්ජ් ප්‍රොටෙක්ටර් (surge protector) සහ බැටරි බැකප් පද්ධතියක් (battery backup system) නිර්දේශ කෙරේ . ඩිෂ් එකේ හිම දිය කිරීමේ විශේෂාංගයක් තිබුණද, අධික හිම පතනයකදී අතින් ඉවත් කිරීම අවශ්‍ය විය හැකිය .

ජාතික ආරක්ෂක සහ නියාමන ගැටළු

ශ්‍රී ලංකා රජය (TRCSL සහ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය) Starlink හි “ගමනාගමනය නිරීක්ෂණය කිරීමට හෝ බාධා කිරීමට” සහ “තීරණාත්මක දත්ත වෙත ප්‍රවේශ වීමට” ඇති නොහැකියාව සම්බන්ධයෙන් “ජාතික ආරක්ෂක ගැටළු” මතු කර ඇත . ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක මහතා අපරාධ වැළැක්වීම සඳහා විදුලි සංදේශ දත්ත වෙත ප්‍රවේශ වීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කළ අතර, අරුගම්බේ ආරක්ෂක තර්ජනය වැනි සිදුවීම් උපුටා දැක්වීය.  

Starlink හි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය, “දේශීය මාර්ගගත කිරීම් සහ අධීක්ෂණය මඟ හරින” සංකේතනය කරන ලද, අධිවේගී අන්තර්ජාල ප්‍රවේශයක් සපයන අතර, එය නීතිමය වගවීම සහ ආරක්ෂක ප්‍රමුඛතා අවධාරණය කරන ශ්‍රී ලංකාවේ ඩිජිටල් පාලන න්‍යාය පත්‍රය සමඟ ගැටේ. ශ්‍රී ලංකාවේ Starlink සඳහා දේශීය නියෝජනයක් නොමැති වීම ද විවේචනයට ලක් වූ අතර, එය දත්ත සම්බන්ධීකරණ ඉල්ලීම් වලට බාධා කරයි.  

දැනට සාකච්ඡා සිදුවෙමින් පවතින අතර, Starlink මෙම ගැටළු විසඳීම සඳහා “දත්ත ඩෑෂ්බෝඩ්” (data dashboard) එකක් සැපයීමට එකඟ වී ඇතත්, ප්‍රවේශ මට්ටම පිළිබඳ පැහැදිලි බව තවමත් අවිනිශ්චිතය . ඉන්දියාව වැනි අනෙකුත් රටවල් ද සමාන ගැටළු වලට මුහුණ දී ඇති අතර, Starlink වෙතින් පරිශීලක දත්ත බෙදා ගැනීමට සහ දේශීය ද්වාර (local gateways) ස්ථාපිත කිරීමට ඉල්ලා ඇත. ප්‍රංශය පවා නියාමන අසාර්ථකත්වය හේතුවෙන් Starlink හි බලපත්‍රය අවලංගු කර ඇත.  

පාරිසරික බලපෑම්

Starlink වැනි මෙගා-තාරකා මණ්ඩල (mega-constellations) අභ්‍යවකාශ සුන්බුන්, එනම් කක්ෂීය දූෂණයට දායක වේ . භාවිතයට නොගත් චන්ද්‍රිකා වලින් 40% ක් පමණ පෘථිවි වායුගෝලයට නැවත ඇතුළු වී දැවී යන අතර, ඇලුමිනියම් ඔක්සයිඩ් මුදා හරින අතර, එය ඕසෝන් ස්ථරයට හානි කර වායුගෝලයේ ඇල්බෙඩෝ (albedo) වෙනස් කළ හැකිය . Starlink චන්ද්‍රිකාවල දීප්තිය ආලෝක දූෂණයට හේතු වන අතර, තාරකා විද්‍යාත්මක නිරීක්ෂණවලට බාධා කරන අතර, රාත්‍රී සතුන්ගේ ස්වභාවික හැසිරීම් වලට ද බලපෑම් කළ හැකිය .

අභ්‍යවකාශ කර්මාන්තයේ සමස්ත ඕසෝන් ක්ෂය වීමට දායකත්වය දැනට කුඩා (0.1%) වුවද, නැවත ඇතුළු වන චන්ද්‍රිකා මගින් ඇතිවන වායු දූෂණය දශක ගණනාවක් හෝ සියවස් ගණනාවක් වාතයේ රැඳී සිටිය හැකි බව පර්යේෂකයෝ අනතුරු අඟවති. Starlink චන්ද්‍රිකා වසර පහක ආයු කාලයක් සඳහා නිර්මාණය කර ඇති බැවින් , එයින් අදහස් වන්නේ වායුගෝලයට නිරන්තරයෙන් නැවත ඇතුළු වන චන්ද්‍රිකා ප්‍රවාහයක් පවතින බවයි.  

Starlink සම්බන්ධ කරගන්නේ කෙසේද?

Starlink සේවාව ලබා ගැනීම සඳහා සරල පියවර කිහිපයක් අනුගමනය කළ හැකිය.

පියවරෙන් පියවර ඇණවුම් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය

Starlink සම්බන්ධතාවයක් ලබා ගැනීම සඳහා, පහත පියවර අනුගමනය කළ යුතුය:

  1. starlink.com වෙත පිවිසෙන්න: ශ්‍රී ලංකාව සඳහා විශේෂයෙන් starlink.com/lk .
  2. ස්ථානය ඇතුළත් කරන්න: ඔබගේ ස්ථානය (උදා: බත්තරමුල්ල, ශ්‍රී ලංකාව) ඇතුළත් කරන්න .
  3. සැලසුමක් තෝරන්න: නේවාසික (Residential) හෝ ව්‍යාපාරික (Business) සැලසුමක් තෝරන්න .
  4. සැලසුම සහ දෘඩාංග තෝරන්න: ඔබ කැමති සැලසුම සහ දෘඩාංග කට්ටලය තෝරන්න .
  5. ගෙවීම් සහ පිටවීම: ගෙවීම් සිදු කර ඇණවුම සම්පූර්ණ කරන්න .

දෘඩාංග සාමාන්‍යයෙන් සති 1-2 ක් ඇතුළත නැව්ගත කෙරේ . ස්ථාපනය ඉතා සරල වන අතර, බොහෝ විට “DIY” (Do-It-Yourself) ක්‍රමයට සිදු කළ හැකිය. එයට අවශ්‍ය වන්නේ උපකරණය විදුලියට සම්බන්ධ කර අහසට යොමු කිරීම පමණි. බාධාවකින් තොරව අහස පෙනීම අත්‍යවශ්‍ය වේ . Starlink යෙදුම හොඳම ස්ථාපන ස්ථානය තීරණය කිරීමට උපකාරී වේ .

පිරිවැය විස්තර

Starlink සේවාව සඳහා සැලකිය යුතු ආරම්භක දෘඩාංග පිරිවැයක් සහ මාසික දායකත්ව ගාස්තුවක් දැරීමට සිදු වේ.
වගුව 1: Starlink ශ්‍රී ලංකාවේ සැලසුම් සහ පිරිවැය

සැලසුම් වර්ගයමාසික ගාස්තුව (රු.)දෘඩාංග කට්ටලයදෘඩාංග පිරිවැය (රු.)ආසන්න ආරම්භක මුළු පිරිවැය (රු.)ප්‍රධාන විශේෂාංග
නේවාසික සැලසුම්
Residential Lite12,000Standard Kit118,000130,000දිගුකාලීන ගිවිසුම් නැත, දින 30ක අත්හදා බැලීම
Residential15,000Standard Kit118,000133,000දිගුකාලීන ගිවිසුම් නැත, දින 30ක අත්හදා බැලීම
ව්‍යාපාරික සැලසුම්
Priority 40GB24,100Performance Kit911,000929,300දිගුකාලීන ගිවිසුම් නැත, දින 30ක අත්හදා බැලීම
Priority 1TB63,200Performance Kit911,000(අදාළ මාසික ගාස්තුව + 911,000)දිගුකාලීන ගිවිසුම් නැත, දින 30ක අත්හදා බැලීම
Priority 2TB127,000Performance Kit911,000(අදාළ මාසික ගාස්තුව + 911,000)දිගුකාලීන ගිවිසුම් නැත, දින 30ක අත්හදා බැලීම

භාවිතයේදී සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු

Starlink සේවාවෙන් උපරිම ප්‍රයෝජන ලබා ගැනීමට සහ ගැටළු අවම කර ගැනීමට, පරිශීලකයින් විසින් යම් කරුණු කිහිපයක් පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතුය.

අහසට බාධාවකින් තොර දර්ශනයක්

Starlink ප්‍රශස්ත ලෙස ක්‍රියා කිරීම සඳහා අහසට පැහැදිලි, බාධාවකින් තොර දර්ශනයක් අවශ්‍ය වේ . ගස්, ගොඩනැගිලි හෝ වෙනත් බාධා වළක්වා ගැනීම සඳහා පරිශීලකයින් Starlink යෙදුම භාවිත කර හොඳම ස්ථාපන ස්ථානය සොයා ගත යුතුය. මෙය ස්ථාවර සහ විශ්වාසනීය සම්බන්ධතාවයක් සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ.

විදුලි සැපයුම සහ ආරක්ෂාව

Starlink ඩිෂ් එකට සහ රවුටරයට ස්ථාවර විදුලි සැපයුමක් අවශ්‍ය වේ . විදුලිය ඇනහිටීම් බහුල ප්‍රදේශවල, බැටරි බැකප් පද්ධතියක් භාවිතා කිරීම නිර්දේශ කෙරේ . පද්ධතිය අකුණු සහ විදුලි කුණාටු වලින් ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා සර්ජ් ප්‍රොටෙක්ටර් (surge protector) භාවිතා කිරීම ද වැදගත් වේ .

දත්ත භාවිත ප්‍රතිපත්ති

Starlink හි සාධාරණ භාවිත ප්‍රතිපත්තිය (Fair Use Policy) ජාල සැපයුම සහ පරිශීලක ඉල්ලුම සමතුලිත කිරීමට අරමුණු කරයි, එමඟින් වැඩිම පිරිසකට අධිවේගී අන්තර්ජාලය සහතික කෙරේ . නේවාසික (Residential) සහ Residential Lite සැලසුම් සාමාන්‍යයෙන් “අසීමිත, නේවාසික දත්ත” සමඟ එන අතර, එයින් අදහස් වන්නේ දත්ත සීමාවන් නොමැති බවයි. කෙසේ වෙතත්, ජාල තදබදය වැළැක්වීම සඳහා Starlink හට ජාල ගමනාගමනය කළමනාකරණය කිරීමට අයිතිය ඇත .

ව්‍යාපාරික සැලසුම් (Priority Data) ඉහළ ජාල ප්‍රමුඛතාවයක් සහ නිශ්චිත දත්ත සීමාවන් (උදා: 40GB, 1TB, 2TB) ලබා දෙන අතර, අමතර Priority Data මිලදී ගැනීමේ විකල්පයක් ද ඇත . Priority Data අවසන් වූ පසු, පරිශීලකයින්ට අසීමිත “Standard data” වෙන් කරනු ලැබේ, එය තදබදය ඇති අවස්ථාවලදී අඩු වේගයක් අත්විඳිය හැකිය .

පෞද්ගලිකත්වය සහ ආරක්ෂාව

Starlink ජාල ආරක්ෂාවට සහ පෞද්ගලිකත්වයට ප්‍රමුඛත්වය දෙයි. Starlink ජාලය හරහා ගමන් කරන සියලුම දත්ත සංකේතනය කර ඇත . ඔවුන් උසස් සංකේතන ප්‍රමිතීන්, ශක්තිමත් පරිශීලක සත්‍යාපනය (බහු-සාධක සත්‍යාපනය ඇතුළුව), ජාල නිරීක්ෂණය, අවදානම් තක්සේරු කිරීම් සහ අනවසරයෙන් ඇතුළුවීම හඳුනාගැනීමේ පද්ධති (intrusion detection systems) භාවිතා කරයි . ආරක්ෂිත දත්ත ගබඩා කිරීම (rest හි සංකේතනය, අතිරික්ත ගබඩා කිරීම) සහ ආරක්ෂිත ස්ථිරාංග යාවත්කාලීන කිරීම් (secure firmware updates) ද ක්‍රියාත්මක කර ඇත .

වැඩි දියුණු කළ පෞද්ගලිකත්වය සහ ආරක්ෂාව සඳහා, විශේෂයෙන් සංවේදී තොරතුරු සඳහා, අතථ්‍ය පුද්ගලික ජාලයක් (VPN) භාවිතා කිරීම නිර්දේශ කෙරේ, මන්ද එය end-to-end සංකේතනය සපයයි .

ලොව පුරා සහ ශ්‍රී ලංකාවේ පරිශීලක අත්දැකීම්

Starlink හි ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳව ගෝලීය වශයෙන් මෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවේ නියමු ව්‍යාපෘතිය හරහා ද වැදගත් පරිශීලක අත්දැකීම් වාර්තා වී ඇත.

ගෝලීය පරිශීලක ප්‍රතිචාර

ගෝලීය වශයෙන්, Starlink එහි ඉහළ වේගය සහ අඩු ප්‍රමාදය හේතුවෙන් ප්‍රශංසාවට ලක්ව ඇත. එය සාම්ප්‍රදායික චන්ද්‍රිකා අන්තර්ජාල සේවාවන්ට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස උසස් ක්‍රියාකාරීත්වයක් පෙන්වයි . පරිශීලකයින් සාමාන්‍යයෙන් 100-250 Mbps බාගත කිරීමේ වේගයක් වාර්තා කරන අතර, සමහරු 400 Mbps ඉක්මවන වේගයන් ද අත්විඳිති . ප්‍රමාදය සාමාන්‍යයෙන් 20-50 ms අතර වන අතර, එය සබැඳි ක්‍රීඩා සහ වීඩියෝ ඇමතුම් සඳහා ඉතා සුදුසු වේ .

මෙය මීට පෙර මන්දගාමී DSL හෝ මිල අධික සෙලියුලර් හොට්ස්පොට් මත රඳා පැවති දුරස්ථ ප්‍රදේශවල පරිශීලකයින් සඳහා “ක්‍රීඩාව වෙනස් කරන්නක්” වී ඇත . Starlink Roam Mini හි අතේ ගෙන යා හැකි බව සංචාරකයින් විසින් ප්‍රශංසාවට ලක් කර ඇති අතර, දිගු දුර ගමන් වලදී පවා ස්ථායී සම්බන්ධතා පවත්වා ගැනීමට එය උපකාරී වේ .

මධ්‍යස්ථ කාලගුණික තත්ත්වයන් යටතේ විශ්වසනීයත්වය ඉහළ මට්ටමක පවතින අතර, ඩිෂ් එකට හිම දිය කිරීමට සහ සුළඟට ඔරොත්තු දීමට හැකියාව ඇත . කෙසේ වෙතත්, අධික වර්ෂාපතනය හේතුවෙන් තාවකාලික සංඥා දුර්වල වීමක් හෝ කෙටි විසන්ධිවීම් ඇති විය හැකිය . නේවාසික සැලසුම් සඳහා දත්ත සීමාවන් හෝ වේගය අඩු කිරීම් නොමැති වීම පරිශීලකයින් අගය කරති .

ශ්‍රී ලංකාවේ නියමු ව්‍යාපෘති පරිශීලක අත්දැකීම්

ශ්‍රී ලංකාවේ නියමු ව්‍යාපෘතියේ එක් පරිශීලකයෙකු වාර්තා කළේ, තමන්ට Starlink කට්ටලය ලැබුණු බවත්, Ookla සර්වර් වෙත 300 Mbps බාගත කිරීමේ වේගයක් සහ 30-40 Mbps උඩුගත කිරීමේ වේගයක් ලැබුණු බවත්, සිංගප්පූරු සර්වර් වෙත 120+ Mbps වේගයක් සහ 47ms පිං අගයක් ලැබුණු බවත්ය. මෙම පරිශීලකයා ස්ථාපනය “පහසු සහ වහාම ක්‍රියාත්මක වූ” බව සොයා ගත් අතර, Starlink තමන්ගේ පෙර සම්බන්ධතාවයට වඩා “වඩා ස්ථායී සහ පුරෝකථනය කළ හැකි” බව සඳහන් කළේය.  

Starlink හි පැමිණීම දේශීය ජාල සපයන්නන්ට “නවෝත්පාදනයට සහ වඩාත් තරඟකාරී වීමට” බල කරනු ඇතැයි සමහර පරිශීලකයින් අතර අපේක්ෂාවක් පවතී. ඉහළ පිරිවැය පිළිගත් අතර, එය “ඉහළ ආදායමක් නොමැති සාමාන්‍ය පුද්ගලයින්ට” එතරම් සුදුසු නොවන නමුත්, “නගරයෙන් ඔබ්බට සිටින තොරතුරු තාක්ෂණ ක්ෂේත්‍රයේ සමාගම් හෝ ව්‍යවසායකයින්ට” හෝ පුද්ගලයන් කිහිප දෙනෙකු අතර බෙදා ගැනීමට ඉතා ප්‍රයෝජනවත් බව සඳහන් විය. දේශීය අන්තර්ජාල සේවා සපයන්නන්ගේ “මුදල් කෑදරකම” සහ වේගය පිළිබඳ වැරදි දැන්වීම් පිළිබඳව ද පරිශීලකයින් විසින් කනස්සල්ල පළ කර ඇත.  

Starlink එදිරිව දේශීය අන්තර්ජාල සේවා සපයන්නන්

Starlink හි පැමිණීමත් සමඟ, ශ්‍රී ලංකාවේ පාරිභෝගිකයින්ට අන්තර්ජාල සේවා තෝරා ගැනීමේදී නව විකල්පයක් ලැබී ඇත. දේශීය ප්‍රධාන සේවා සපයන්නන් වන SLT-Mobitel සහ Dialog (ෆයිබර් සහ 4G) සමඟ Starlink සංසන්දනය කිරීමෙන්, එක් එක් සේවාවේ වාසි සහ අවාසි පැහැදිලිව හඳුනාගත හැකිය.

Dialog, SLT-Mobitel, Lanka Bell (Fiber and 4G) සමඟ සංසන්දනය

සටහන: Lanka Bell සමාගම 2024 දී සිය මෙහෙයුම් නතර කර ඇති අතර, ඔවුන්ගේ සේවාදායකයින් SLT-Mobitel වෙත මාරු කර ඇත . එබැවින්, එය තවදුරටත් නව සම්බන්ධතා සඳහා වත්මන් තරඟකරුවෙකු නොවේ.

මෙම සංසන්දනයෙන් පැහැදිලි වන්නේ Starlink හි ප්‍රධාන තරඟකාරී වාසිය වන්නේ වේගය හෝ මිල පමණක් නොවන බවයි. නාගරික ප්‍රදේශවල ෆයිබර් අන්තර්ජාලය Starlink හා සමාන හෝ ඊට වැඩි වේගයක් ලබා දිය හැකි අතර, දේශීය සේවා සපයන්නන්ගේ මාසික ගාස්තු Starlink ට වඩා අඩුය . කෙසේ වෙතත්, Starlink හි සුවිශේෂී වටිනාකම පවතින්නේ සාම්ප්‍රදායික බ්‍රෝඩ්බෑන්ඩ් යටිතල පහසුකම් (ෆයිබර්, විශ්වාසනීය 4G) නොමැති හෝ විශ්වාසනීය නොවන ප්‍රදේශවල ආවරණය සහ ස්ථාවර කාර්ය සාධනය සැපයීමයි .

Starlink වඩාත් සුදුසු වන්නේ කාටද?

Starlink ප්‍රධාන වශයෙන් පහත සඳහන් පරිශීලක කණ්ඩායම් සඳහා වඩාත් සුදුසු වේ:

  • දුරස්ථ සහ සේවා නොලබන ප්‍රදේශ: “සාම්ප්‍රදායික යටිතල පහසුකම් සීමිත හෝ නොමැති දුරස්ථ සහ සේවා නොලබන ප්‍රදේශවල” සිටින පරිශීලකයින් සඳහා Starlink කදිම විසඳුමකි .
  • ඉහළ කාර්ය සාධනයක් අවශ්‍ය ව්‍යාපාර සහ පුද්ගලයන්: වීඩියෝ සම්මන්ත්‍රණ, සබැඳි ක්‍රීඩා සහ විශාල ගොනු හුවමාරු කිරීම් වැනි තීරණාත්මක යෙදුම් සඳහා අධිවේගී, අඩු ප්‍රමාදයක් සහිත අන්තර්ජාලය අවශ්‍ය ව්‍යාපාර, ව්‍යවසායන් හෝ පුද්ගලයන් සඳහා මෙය ප්‍රබල විකල්පයකි, විශේෂයෙන් ෆයිබර් සම්බන්ධතා නොමැති ස්ථානවල .
  • සංචාරකයින් සහ අතේ ගෙන යා හැකි අන්තර්ජාලය අවශ්‍ය අයට: “Roam” සැලසුම් සහ Starlink Mini වැනි අතේ ගෙන යා හැකි විසඳුම් අවශ්‍ය සංචාරකයින්ට සහ ගමනේදී අන්තර්ජාලය අවශ්‍ය අයට මෙය ඉතා ප්‍රයෝජනවත් වේ .

නාගරික පරිශීලකයින්ට විශ්වාසනීය ෆයිබර් අන්තර්ජාලය සඳහා ප්‍රවේශය තිබේ නම්, දේශීය සේවා සපයන්නන් තවමත් වඩාත් ලාභදායී විය හැකිය, විශේෂයෙන් Starlink හි ඉහළ ආරම්භක දෘඩාංග පිරිවැය සලකා බලන විට . කෙසේ වෙතත්, දේශීය “අසීමිත” දත්ත සීමාවන් සහ අස්ථායී වේගයන් පිළිබඳව කලකිරී සිටින පරිශීලකයින්ට, මිල අධික වුවද, Starlink ආකර්ශනීය විය හැකිය .

නිගමනය: ශ්‍රී ලංකාවේ අන්තර්ජාලයේ අනාගතය

Starlink හි ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණීම, විශේෂයෙන් දුරස්ථ සහ සේවා නොලබන ප්‍රදේශවල, ඩිජිටල් බෙදීම පියවීම සඳහා සැලකිය යුතු පියවරකි . එය සාම්ප්‍රදායික විකල්පයන්ට වඩා අඩු ඉහළ වේගයකින් යුත්, අඩු ප්‍රමාදයක් සහිත අන්තර්ජාලයක් ලබා දෙයි . එහි පැමිණීම දේශීය අන්තර්ජාල සේවා සපයන්නන් අතර වැඩි තරඟකාරීත්වයක් ඇති කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරන අතර, එය සමස්තයක් ලෙස සේවා වැඩිදියුණු කිරීමට සහ වඩාත් තරඟකාරී මිල ගණන් වලට තුඩු දිය හැකිය.  

කෙසේ වෙතත්, ඉහළ ආරම්භක සහ අඛණ්ඩ පිරිවැය Starlink වාරික සේවාවක් ලෙස ස්ථානගත කරයි, එමඟින් සාමාන්‍ය පවුල් සඳහා එහි පුළුල් වෙළඳපොළ ව්‍යාප්තිය සීමා වේ . Starlink සහ ශ්‍රී ලංකා රජය අතර දත්ත ප්‍රවේශය සහ ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ අඛණ්ඩ සාකච්ඡා ඉතා තීරණාත්මක වේ. මෙම නියාමන අභියෝග විසඳීම Starlink හි පූර්ණ ඒකාබද්ධතාවය සහ රට තුළ එහි දිගුකාලීන සාර්ථකත්වය තීරණය කරනු ඇත.

විදේශීය මෙහෙයවන ඩිජිටල් යටිතල පහසුකම් සම්බන්ධයෙන් රජයන් ඩිජිටල් ස්වෛරීත්වය තහවුරු කිරීමේ ගෝලීය ප්‍රවණතාවයක් පවතී. ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රවේශය ද පුළුල් ජාත්‍යන්තර රටාවක කොටසකි. අභ්‍යවකාශ සුන්බුන් සහ ආලෝක දූෂණය සම්බන්ධ පාරිසරික ගැටළු වලංගු වුවද , ආර්ථික අර්බුදයකින් සුවය ලබන රටකට ආර්ථික සංවර්ධනය සහ සමාජීය ඇතුළත් කිරීම සඳහා සම්බන්ධතාවයේ ක්ෂණික ප්‍රතිලාභ ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් වැදගත් විය හැකිය.  

අවසාන වශයෙන්, Starlink හි සාර්ථකත්වය රඳා පවතින්නේ දේශීය නියාමන භූ දර්ශනයට අනුගත වීමට, දේශීය ආර්ථික යථාර්ථයන්ට එහි සේවා ආකෘතිය අනුවර්තනය කිරීමට සහ අඛණ්ඩ විශ්වසනීයත්වයක් පෙන්නුම් කිරීමට ඇති හැකියාව මතය. මෙය ඩිජිටල් ස්වෛරීත්වය සහ ගෝලීය තාක්ෂණික දැවැන්තයන් අතර පවතින අභියෝගය සඳහා පරීක්ෂණයක් ලෙස ක්‍රියා කරයි.


ඔබ Starlink ගැන මොකද හිතන්නේ? මේක ඔබට ගැලපෙනවාද? ඔබේ අදහස් පහළින් comment කරන්න.
සටහන – මෙම ලිපිය AI සහයෝගයෙන් නිර්මාණය කරන ලද්දක වන අතර නිවරදිකිරීම් සඳහා අවස්ථාව තිබේ.

හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසයිද? ලෝක තෙල්මිල දෙගුණයකින් ඉහාල යා හැකියි ද? ඉරාන-ඇමරිකා ගැටුමෙන් ලෝකයට සහ ශ්‍රී ලංකාවට සිදුවන දේ!

ලෝකයේ වඩාත්ම තීරණාත්මක බලශක්ති ධමනිය වන හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය, ඉතිහාසයේ නොවූ විරූ භූ දේශපාලනික අර්බුදයක කේන්ද්‍රස්ථානය බවට පත්ව ඇත. මැදපෙරදිග කලාපයේ හදිසි මිලිටරි උත්සන්නවීමක් සමඟින්, ලෝකයම බලා සිටින්නේ ඊළඟට කුමක් සිදුවේද කියායි.

ගැටුමේ ආරම්භය – ඇමරිකානු ප්‍රහාර


මෙම උග්‍ර වූ ආතතියට සෘජු හේතුව වූයේ 2025 ජූනි 22 වන ඉරිදා ඇමරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් ඇමරිකාව ඉරානයේ ප්‍රධාන න්‍යෂ්ටික ස්ථාන තුනකට ප්‍රහාර එල්ල කිරීමයි: ෆෝඩෝ, නටාන්ස් සහ ඉස්ෆහාන්. මෙම ප්‍රහාර සඳහා “බංකර්-බස්ටර් බෝම්බ” සහ ටොමාහෝක් කෲස් මිසයිල භාවිතා කර ඇති අතර, ට්‍රම්ප් ජනාධිපතිවරයා ඒවා “විශිෂ්ට මිලිටරි සාර්ථකත්වයක්” ලෙස හඳුන්වමින්, ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික පහසුකම් “සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වූ” බව ප්‍රකාශ කළේය.  

කෙසේ වෙතත්, ඉරානය ප්‍රහාර පිළිගත් නමුත්, තම න්‍යෂ්ටික කටයුතු නතර නොකරන බවත්, ෆෝඩෝ ස්ථානයට සුළු හානියක් පමණක් සිදු වූ බවත්, විකිරණශීලී දූෂණයක් නොමැති බවත් වාර්තා කළේය. ඇමරිකාව සෘජුවම මැදිහත් වූ පළමු අවස්ථාව මෙය වන අතර, එය කලාපීය ගැටුමේ ගැඹුරු වෙනසක් සනිටුහන් කරයි.  

හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දමයිද?

ඇමරිකානු ගුවන් ප්‍රහාරවලට ක්ෂණික හා දැඩි ප්‍රතිචාරයක් ලෙස, ඉරාන පාර්ලිමේන්තුව, මජ්ලිස්, 2025 ජූනි 22 වන ඉරිදා, උපායමාර්ගික වශයෙන් වැදගත් හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමට යෝජනාවක් අනුමත කළ බව වාර්තා වේ.  

හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය

නමුත් මෙහි වැදගත් කරුණක් තිබේ: පාර්ලිමේන්තුව වසා දැමීමට අනුමැතිය ලබා දුන්නද, මෙම දැඩි පියවර ක්‍රියාත්මක කිරීමේ අවසාන තීරණය ඇත්තේ ඉරානයේ උත්තරීතර ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලයට (SNSC) ය. මෙය ඉරානයට සිය ස්ථාවරය ප්‍රදර්ශනය කිරීමට ඉඩ සලසන අතරම, උපායමාර්ගික නම්‍යශීලීභාවය රඳවා ගැනීමටත්, ක්ෂණික, ස්වයං-විනාශකාරී ගැටුමක් වළක්වා ගැනීමටත් අවස්ථාව සලසයි.  

හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය “ලෝකයේ වඩාත්ම වැදගත් තෙල් ප්‍රවාහන සන්ධිය” ලෙස ඇමරිකානු බලශක්ති තොරතුරු පරිපාලනය විසින් හඳුන්වනු ලැබේ. ගෝලීය තෙල් පරිභෝජනයෙන් 20% ක් පමණ සහ ලෝකයේ ද්‍රව ස්වභාවික වායු (LNG) වෙළඳාමෙන් 20% ක් පමණ මෙම පටු ජල මාර්ගය හරහා ගමන් කරයි. පර්සියානු බොක්ක වෙත ඇති එකම සමුද්‍ර පිවිසුම මෙය වන අතර, බොක්කෙන් පිටතට කිසිවක් නැව්ගත කිරීමට වෙනත් විකල්ප මුහුදු මාර්ගයක් නොමැත.  

ඇමරිකාවේ ප්‍රතිචාරය: රතු ඉරි සහ ප්‍රතිප්‍රහාර

ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය සම්බන්ධයෙන් පැහැදිලි සහ ස්ථිර ස්ථාවරයක් පවත්වාගෙන යයි. ඉරානය විසින් මෙම වැදගත් ජල මාර්ගය වසා දැමීමට දරන ඕනෑම උත්සාහයකට දැඩි ලෙස ප්‍රතිචාර දැක්වීමට ඇමරිකාව සූදානම් බවට සංඥා කර ඇත. බහරේනයේ ස්ථානගත කර ඇති පස්වන බලඇණිය ඇතුළුව, කලාපයේ සැලකිය යුතු නාවික හමුදා පැවැත්මක් පවත්වාගෙන යයි.  

ඇමරිකානු නිලධාරීන් පැහැදිලිවම අනතුරු අඟවා ඇත්තේ, සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමට දරන ඕනෑම පියවරක් “ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් ප්‍රතිප්‍රහාරයක් අවුලුවාලීමට ඉඩ ඇති” බවත්, එය “මිලිටරි ප්‍රතිචාරයක් අවුලුවාලිය හැකි” බවත්ය. එවැනි වසා දැමීමක ප්‍රතිවිපාක “ඉරානයටම දරුණු වනු ඇති” බවත්, එය ටෙහෙරානයට “ආර්ථික සියදිවි නසාගැනීමක්” වනු ඇති බවත් ඇමරිකාව අවධාරණය කර ඇත.  

භූ දේශපාලනික චෙස් ක්‍රීඩාව: චීනයේ සහ රුසියාවේ භූමිකාවන්

හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වටා ඇති අර්බුදය ප්‍රධාන ගෝලීය බලවතුන් වන චීනය සහ රුසියාව ද සම්බන්ධ කරගෙන ඇත. ඇමරිකානු රාජ්‍ය ලේකම් මාර්කෝ රූබියෝ, හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීම වැළැක්වීම සඳහා ඉරානය සමඟ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික හා ආර්ථික බලපෑම් භාවිතා කරන ලෙස බීජිං වෙත ප්‍රසිද්ධියේ ඉල්ලා සිටියේය. චීනය සිය බලශක්ති අවශ්‍යතා සඳහා සමුද්‍ර සන්ධිය මත “දැඩි ලෙස රඳා පවතින” බවත්, ඉරානයේ “විශාලතම පාරිභෝගිකයා” බවත් රූබියෝ අවධාරණය කළේය.  

කෙසේ වෙතත්, චීනයේ ස්ථාවරය සංකීර්ණයි. සමුද්‍ර සන්ධිය විවෘතව තබා ගැනීම ඔවුන්ගේ ආර්ථික අවශ්‍යතාවලට අනුකූල වුවද, බීජිං ඇමරිකානු මිලිටරි ක්‍රියා හෙළා දකිමින්, වොෂින්ටනයේ විශ්වසනීයත්වයට හානි වූ බවත්, ක්ෂණික සටන් විරාමයක් ඉල්ලා සිටියේය.  

මේ අතර, ටෙහෙරානය මොස්කව් සමඟ සිය උපායමාර්ගික සබඳතා ශක්තිමත් කරමින් සිටී. ඉරාන විදේශ අමාත්‍ය අබ්බාස් අරග්චි, 2025 ජූනි 23 වන ඉරිදා රාත්‍රියේ මොස්කව් වෙත පැමිණියේ රුසියානු ජනාධිපති ව්ලැඩිමීර් පුටින් සහ අනෙකුත් ජ්‍යෙෂ්ඨ රුසියානු නිලධාරීන් සමඟ ඉහළ මට්ටමේ සාකච්ඡා සඳහාය. මෙම සංචාරයේ ප්‍රධාන අරමුණ වන්නේ ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික ස්ථානවලට ඇමරිකාව සහ ඊශ්‍රායලය එල්ල කළ මෑත කාලීන ප්‍රහාර සාකච්ඡා කිරීමයි.  

ගෝලීය ආර්ථික බලපෑම: දෝලනය වන රැල්ල

හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමේ හැකියාව ගෝලීය ආර්ථිකයට පැවැත්මේ තර්ජනයක් එල්ල කරයි. එවැනි බාධාවක් “දරුණු ගෝලීය ආර්ථික ප්‍රතිවිපාක” සහ “දුරදිග යන බලපෑම්” මුදා හරිනු ඇත.  

වඩාත්ම ක්ෂණික හා නාටකාකාර බලපෑම වනුයේ ගෝලීය තෙල් හා ගෑස් මිලෙහි පෙර නොවූ විරූ ඉහළ යාමකි. සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමුවහොත්, ගෝලීය තෙල් මිල “ගෝලීය වශයෙන් ඉහළ යනු ඇත”. විශ්ලේෂකයින් පුරෝකථනය කරන්නේ බොරතෙල් මිල ඩොලර් 80 ට අඩු මට්ටමේ සිට බැරලයකට ඩොලර් 120-150 දක්වා නාටකාකාර ලෙස ඉහළ යා හැකි බවයි. ක්ෂණිකව 30% සිට 50% දක්වා ඉහළ යාමක් පුළුල් ලෙස අපේක්ෂා කෙරේ.  

තත්ත්වය මිල පරාසය (ඇමරිකානු ඩොලර් බැරලයකට)
වත්මන් මිල (2025 ජූනි 23) ~$78.89
ප්‍රහාරයට පෙර මිල (2025 ජූනි 12-13) ~$69-$74
අර්ධ බාධා/ආතතිය වැඩිවීම ~$80-$100
සම්පූර්ණ වසා දැමීම (ක්ෂණික ඉහළ යාම) ~$120-$150+
 
බැරලයකට ඩොලර් 150+ ක තෙල් මිල කම්පනයක් ගෝලීය උද්ධමන සර්පිලාකාරයක් අවුලුවාලීමට ඉඩ ඇති අතර, සියලුම අංශ හරහා නිෂ්පාදන හා ප්‍රවාහන පිරිවැය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි කරනු ඇත. මෙය පාරිභෝගික මිලදී ගැනීමේ ශක්තිය ඛාදනය කරනු ඇති අතර, පුළුල් ගෝලීය ආර්ථික අවපාතයක අවදානම සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි කරනු ඇත.  

ශ්‍රී ලංකාවේ අවදානම: පීඩනයට ලක් වූ ජාතියක්

ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය බාහිර කම්පනවලට දැඩි ලෙස ගොදුරු විය හැකි අතර, මැදපෙරදිග උග්‍ර වන ආතතිය මෙම අවදානම් තත්ත්වය තවත් උග්‍ර කරයි. මෙම අවදානම මූලික වශයෙන් පැන නගින්නේ ආනයනික බලශක්තිය මත, විශේෂයෙන්ම මැදපෙරදිගින් ලැබෙන බලශක්තිය මත දැඩි ලෙස රඳා පැවතීමෙනි.  

2024 දී ශ්‍රී ලංකාවේ මුළු ආනයන බිල්පතෙන් 23.11% ක් ඉන්ධන ආනයන වලින් සමන්විත වූ අතර, එය දළ වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 4.3 කි. ගෝලීය තෙල් මිල ඉහළ යාමේ සෘජු බලපෑම ශ්‍රී ලංකාවට විශාල මූල්‍ය බරක් වනු ඇත. ගෝලීය ඉන්ධන මිලෙහි සුළු 10% ක වැඩිවීමක් පවා ශ්‍රී ලංකාවේ වාර්ෂික ඉන්ධන ආනයන බිල්පතට අමතර ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 404 ක බරක් පටවනු ඇත.  

මෙම උග්‍ර වන අර්බුදය ශ්‍රී ලංකාවේ “බිඳෙනසුලු පශ්චාත්-අර්බුද ප්‍රකෘතියට” සෘජුවම තර්ජනය කරයි. ඉහළ ඉන්ධන පිරිවැය ආර්ථිකය පුරා සෘණාත්මක බලපෑම් දාමයක් අවුලුවනු ඇත: නිෂ්පාදන, සැපයුම්, කෘෂිකර්මාන්තය, නැව්ගත කිරීම සහ රසායනික කර්මාන්ත සඳහා ආදාන පිරිවැය වැඩිවීම; රැකියා අහිමිවීම් සහ ගෘහස්ථ ආදායම් අඩුවීම; සහ ඉහළ ප්‍රවාහන පිරිවැය හේතුවෙන් අපනයන තරඟකාරිත්වය අඩුවීම.  

ක්ෂණික අපේක්ෂාව: ඊළඟට කුමක් සිදුවේද?

ඉදිරි පැය කිහිපය සහ දින මැදපෙරදිග උග්‍ර වන අර්බුදය සහ එහි ගෝලීය ප්‍රතිවිපාක සඳහා තීරණාත්මක වේ. වඩාත්ම ක්ෂණික හා තීරණාත්මක වර්ධනය වනුයේ හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීම සම්බන්ධයෙන් ඉරානයේ උත්තරීතර ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ අවසාන තීරණයයි.  

ගෝලීය වෙළඳපොළවල් සඳුදා විවෘත වන විට දැඩි අස්ථාවරත්වයකට මුහුණ දීමට සූදානම් වන අතර, උග්‍ර වූ ආතතියට ප්‍රතිචාර වශයෙන් බොරතෙල් මිල තවදුරටත් ඉහළ යනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ. ඉරාන විදේශ අමාත්‍ය අරග්චිගේ මොස්කව්හි පැවැත්වෙන ඉහළ මට්ටමේ සාකච්ඡාවල ප්‍රතිඵලය ද සමීපව නිරීක්ෂණය කරනු ඇත.  

ඉරානය ගැඹුරු උභතෝකෝටිකයකට මුහුණ දෙයි: ඇමරිකානු ප්‍රහාරවලට ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කරන්නේ කෙසේද යන්න, නමුත් විනාශකාරී ස්වයං-හානියක් වළක්වා ගන්නේ කෙසේද යන්නයි. ටෙහෙරානය ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කරන බවට ප්‍රතිඥා දී ඇතත්, හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීම “අවසාන විසඳුමක්” ලෙස පුළුල් ලෙස සැලකේ.  

නිගමනය

වත්මන් තත්ත්වය ඇමරිකා-ඊශ්‍රායල-ඉරාන ගැටුමේ “අවදානම් සහිත හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක්” නියෝජනය කරයි. එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම්වරයා “අනතුරුදායක උත්සන්නවීම” පිළිබඳව “දැඩි කනස්සල්ල” පළ කර ඇති අතර, “මෙම ගැටුම වේගයෙන් පාලනයෙන් තොර විය හැකි – සිවිල් වැසියන්ට, කලාපයට සහ ලෝකයට විනාශකාරී ප්‍රතිවිපාක සහිතව” යනුවෙන් අනතුරු අඟවා ඇත.  

මෙම සිදුවීම් බල තුලනයේ සියුම් බව, ගෝලීය බලශක්ති ආරක්ෂාව සඳහා ඇති ඉහළ අවදානම් සහ පුළුල්, අනපේක්ෂිත කලාපීය යුද්ධයක් වැළැක්වීම සඳහා සියලු පාර්ශ්වයන්ට උපරිම සංයමයක් පවත්වා ගැනීමේ අවශ්‍යතාව අවධාරණය කරයි.

ඉරාන හැකර්වරු ඊශ්‍රායලයේ සීසීටීවී කැමරා හැක් කරයි ! නෙතන්යාහු අනතුරේ ද?

ආයුබෝවන්! ලොව පුරා සයිබර් යුද්ධය දිනෙන් දින උත්සන්න වන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැහැ. ඊයේ වාර්තා වුණේ ඉරාන හැකර්වරුන් ඊශ්‍රායලයේ නිවෙස්වල සහ කාර්යාලවල ස්ථාපනය කර ඇති සීසීටීවී කැමරා පද්ධතිවලට අනවසරයෙන් ඇතුළු වී ඇති බවයි. මේ සිදුවීම ඊශ්‍රායලයේ ජාතික ආරක්ෂාවට විශාල තර්ජනයක් එල්ල කරලා තියෙනවා.”  

ඉරාන නායක අයතුල්ලා අලි කමේනිගේ ජීවිතයට තර්ජනය කිරීමෙන් පසුව, ඊශ්‍රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහුට මේ හැකින් ප්‍රහාරවලින් අනතුරක් වෙයිද? ඊශ්‍රායල ජනතාව තම නිවෙස්වල, කාර්යාලවල සවි කර ඇති සීසීටීවී කැමරා ගැන සැලකිලිමත් විය යුත්තේ ඇයි? අපි මේ ගැන විස්තරාත්මකව සොයා බලමු.

1. සීසීටීවී හැක් කිරීම් – නව යුධ පිටිය

ඉරානය සහ ඊශ්‍රායලය අතර දීර්ඝ කාලයක සිට පවතින සතුරුකම රහසක් නොවේ. මේ දෙරට අතර සයිබර් යුද්ධයත් අඛණ්ඩව සිදුවෙමින් පවතිනවා. මීට පෙර, ඊශ්‍රායලයට ගැති හැකර්වරුන් පිරිසක් ඉරාන ක්‍රිප්ටෝ මුදල් සොරකම් කළ බවටත් වාර්තා වුණා. මේ සියල්ලම ද්විපාර්ශ්වික සයිබර් ගැටුමේ කොටස්. 

නමුත් මේ නවතම සිදුවීම නම් ඉරාන හැකර්වරුන් පිරිසක් ඊශ්‍රායලයේ පෞද්ගලික නිවෙස්වල සහ ව්‍යාපාරික ස්ථානවල සවිකර ඇති සීසීටීවී කැමරා පද්ධතිවලට අනවසරයෙන් ඇතුළු වීමයි. මේ හැකර්වරුන්ගේ ප්‍රධාන අරමුණ වී ඇත්තේ ඊශ්‍රායලය තුළ ඔත්තු බැලීමයි. ඔවුන් පුද්ගලික දත්ත, ස්ථාන තොරතුරු සහ එදිනෙදා ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ තොරතුරු එකතු කරනවා වෙන්න පුළුවන්.  

ඊශ්‍රායලය මිසයිල ප්‍රහාරවලින් සිදුවන හානි පිළිබඳ ඡායාරූප ප්‍රසිද්ධියට පත් කිරීම තහනම් කර ඇති නිසා, ඉරානය මේ හැක් කරන ලද කැමරා දර්ශන හරහා මිසයිල වැදුණු ස්ථාන තක්සේරු කිරීමට සහ ඔවුන්ගේ ප්‍රහාරවල නිරවද්‍යතාවය වැඩි දියුණු කිරීමට උත්සාහ කරනවා. 

මේ හැක් කිරීම් සිදුවන්නේ දුර්වල මුරපද, යල් පැන ගිය මෘදුකාංග සහ පෙරනිමි සැකසුම් වැනි පොදු දුර්වලතා හේතුවෙන්. 2022 වන විටත් ඊශ්‍රායලයේ පුද්ගලික කැමරා 66,000ක් පමණ පෙරනිමි මුරපද සමඟ ක්‍රියාත්මක වූ බව වාර්තා වෙනවා.  

මෙය අලුත් උපක්‍රමයක් නෙවෙයි. 2023 ඔක්තෝබර් 7 ප්‍රහාරයට පෙර හමාස් සංවිධානයත් ඊශ්‍රායලයේ කැමරා හැක් කර ඔත්තු බැලීම් සිදු කළා. යුක්රේනයේදී රුසියාවත් මේ වගේම උපක්‍රම භාවිතා කළා. මේ නිසා සාමාන්‍ය නිවෙස්වල සහ ව්‍යාපාරික ස්ථානවල කැමරා දැන් යුධ පිටියේ කොටසක් බවට පත්වෙලා.  

2. නෙතන්යාහුට ඇතිවිය හැකි තර්ජනය

පසුගියදා ඊශ්‍රායල අගමැති නෙතන්යාහු, ඉරාන නායක කමේනිට තර්ජනයක් එල්ල කළා. ඔහු පැහැදිලිවම කියා සිටියේ ‘කිසිවෙකුට ප්‍රතිශක්තියක් නැත’ (no one is immune) කියායි. මේ සිදුවීමත් එක්කම, ඉරාන හැකර්වරුන්ගේ මේ ප්‍රහාරය නෙතන්යාහුට එල්ල කරන ප්‍රතිප්‍රහාරයක් වෙන්න පුළුවන් බවට මත පළ වෙනවා.

ඊශ්‍රායලයේ ප්‍රහාර හේතුවෙන් ඉරානයේ සාම්ප්‍රදායික හමුදා හැකියාවන් දුර්වල වී ඇති නිසා, ඉරානය සයිබර් ප්‍රහාර හරහා ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කිරීමට වැඩි ඉඩක් තියෙනවා. මේ කැමරා හැක් කිරීම තුළින්, ඉරානයට ඊශ්‍රායලය තුළ සිටින පුද්ගලයන්ගේ දත්ත සහ චලනයන් පිළිබඳ තොරතුරු ලබාගන්න පුළුවන්.

විශේෂයෙන්ම, ඊශ්‍රායලයේ ඉහළ පෙළේ නිලධාරීන්ගේ සහ දේශපාලඥයන්ගේ ආරක්ෂාවට මෙය විශාල තර්ජනයක්. නෙතන්යාහුගේ ආරක්ෂක විධිවිධාන පිළිබඳ තොරතුරු පවා මේ හරහා අනාවරණය විය හැකියි. මේ තත්ත්වය, ඊශ්‍රායලයේ ජාතික ආරක්ෂාවට පමණක් නොව, පුද්ගලිකත්වයටත් විශාල තර්ජනයක්.

3. ඊශ්‍රායල ජනතාවට අනතුරු ඇඟවීම් සහ ආරක්ෂක ක්‍රමවේද (2:45 තත්. – 3:45 තත්.)

මේ තත්ත්වය හමුවේ, ඊශ්‍රායල බලධාරීන් තම ජනතාවට දැඩි අනතුරු ඇඟවීම් නිකුත් කර තිබෙනවා. ඊශ්‍රායල ජාතික සයිබර් අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයේ හිටපු නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් රෆායෙල් ෆ්‍රැන්කෝ මහජන ගුවන් විදුලියේදී කියා සිටියේ ‘ඔබේ නිවසේ නිරීක්ෂණ කැමරා ක්‍රියා විරහිත කරන්න, නැතහොත් මුරපදය වෙනස් කරන්න’ කියායි. 

සයිබර් අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයේ ප්‍රකාශකයෙක් තහවුරු කළේ ‘යුද්ධය පුරාම අපි උත්සාහයන් දැක ඇති අතර, එම උත්සාහයන් දැන් අලුත් වී ඇත’ කියායි.

ඔබට මේ වැනි ප්‍රහාරවලින් ආරක්ෂා වීමට කළ හැකි දේවල් කිහිපයක් මෙන්න

  • මුරපද නිතර වෙනස් කරන්න: ඔබේ සීසීටීවී පද්ධතියේ පෙරනිමි මුරපද වෙනස් කර ශක්තිමත්, සංකීර්ණ මුරපද භාවිතා කරන්න.  
  • දෙවන සාධක සත්‍යාපනය (Two-Factor Authentication) භාවිතා කරන්න: මෙය ඔබේ පද්ධතියට අමතර ආරක්ෂාවක් සපයනවා.  
  • ෆර්ම්වෙයාර් (Firmware) යාවත්කාලීන කරන්න: කැමරා නිෂ්පාදකයන් විසින් නිකුත් කරන නවතම යාවත්කාලීන කිරීම් නිතරම ස්ථාපනය කරන්න.  
  • වෙනම ජාලයකට සම්බන්ධ කරන්න: කැමරා ඔබේ ප්‍රධාන ජාලයෙන් වෙන් වූ ආරක්ෂිත උප-ජාලයකට (subnet) සම්බන්ධ කරන්න.  
  • VPN භාවිතා කරන්න: දුරස්ථව කැමරා දර්ශන නැරඹීමට අථත්‍ය පුද්ගලික ජාලයක් (VPN) භාවිතා කරන්න.  
  • HTTPS වැනි ආරක්ෂිත ප්‍රොටෝකෝල භාවිතා කරන්න: දත්ත සම්ප්‍රේෂණය සඳහා සංකේතනය සපයන ප්‍රොටෝකෝල තෝරන්න.  
  • විශ්වාසදායක වෙළඳ නාම පමණක් භාවිතා කරන්න: ලාභදායී, අඩු ගුණාත්මක කැමරා වෙනුවට විශ්වාසදායක වෙළඳ නාමවල නිෂ්පාදන මිලදී ගන්න.  
  • ඔබේ පද්ධති ඉලක්ක විය හැකි බව උපකල්පනය කරන්න: සෑම විටම ඔබේ ආරක්ෂක පද්ධති ඉලක්ක විය හැකි බව සිතා කටයුතු කරන්න.”  
  • “මතක තබා ගන්න, ඔබේ පුද්ගලිකත්වයට සහ ආරක්ෂාවට ඔබම වගකිව යුතුයි.”  

4. පුළුල් සයිබර් යුධ ගතිකත්වය (3:45 තත්. – 4:45 තත්.)

ඉරානයේ සයිබර් මෙහෙයුම් පාලක තන්ත්‍රය ආරක්ෂා කිරීම, බාහිර තර්ජන මැඩලීම සහ කලාපීය බලපෑම පුළුල් කිරීම අරමුණු කරගන්නවා. APT34 (OilRig), APT35 (Charming Kitten) වැනි ඉරාන රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ලබන කණ්ඩායම් ඊශ්‍රායලයේ ජල පද්ධති, ප්‍රවාහන පාලන සහ නිරීක්ෂණ ජාල ඇතුළු යටිතල පහසුකම් ඉලක්ක කර තිබෙනවා.”  

මේ ගැටුම හැක්ටිවිස්ට් ක්‍රියාකාරකම්වල විශාල වැඩිවීමක් ද දැක තිබෙනවා. කණ්ඩායම් 100කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සම්බන්ධ වී ඇති අතර, ඉන් 60කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ඉරානයට ගැති කණ්ඩායම්. ඔවුන් වෙබ් අඩවි විකෘති කිරීම, DDoS ප්‍රහාර සහ දත්ත කාන්දු කිරීම් වැනි කඩාකප්පල්කාරී ක්‍රියාකාරකම්වල නිරත වෙනවා. 

ඊශ්‍රායලයත් ප්‍රබල සයිබර් හැකියාවන්ගෙන් සමන්විතයි. Predatory Sparrow (ගොන්ජෙෂ්කේ දරන්දේ) වැනි ඊශ්‍රායලයට සම්බන්ධ හැකර් කණ්ඩායම් ඉරාන මූල්‍ය ආයතනවලට ප්‍රහාර එල්ල කර තිබෙනවා. ඔවුන් ඉරානයේ ප්‍රධාන ක්‍රිප්ටෝ මුදල් හුවමාරුවක් වන Nobitex වෙතින් ඩොලර් මිලියන 90කට අධික වටිනාකමකින් යුත් ක්‍රිප්ටෝ මුදල් සොරකම් කළ බව වාර්තා වුණා. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන් සොරකම් කළ මුදල් ‘වැනිටි ඇඩ්‍රස්’ වල ගබඩා කිරීම නිසා සියලු මුදල් අහිමි කරගෙන තිබෙනවා. මෙය Nobitex වෙත දේශපාලන පණිවිඩයක් යැවීමට අදහස් කළ ක්‍රියාවක්.”  

මේ සියල්ලෙන් පෙනී යන්නේ සයිබර් ප්‍රහාර දෙපාර්ශ්වය අතර ‘ප්‍රතිප්‍රහාර’ (tit-for-tat) ලෙස ක්‍රියාත්මක වන බවයි. මෙය ගැටුම තවදුරටත් උත්සන්න කළ හැකි භයානක තත්ත්වයක්.

අවසන් නිගමනය

ඉරානය සහ ඊශ්‍රායලය අතර පවතින සයිබර් ගැටුම තවදුරටත් උත්සන්න වන බව මේ සිදුවීමෙන් පැහැදිලියි. මෙය කලාපීය සහ ජාත්‍යන්තර ආරක්ෂාවට විශාල බලපෑමක් ඇති කළ හැකියි.

“මේ වැනි සයිබර් ප්‍රහාරවලින් ආරක්ෂා වීම සඳහා පෞද්ගලික මට්ටමින් මෙන්ම රාජ්‍ය මට්ටමින්ද දැඩි ආරක්ෂක ක්‍රියාමාර්ග අනුගමනය කිරීම අත්‍යවශ්‍යයි. ඔබේ නිවසේ හෝ කාර්යාලයේ ඇති සීසීටීවී කැමරා පද්ධතිවල ආරක්ෂාව පිළිබඳව ඔබ වහාම අවධානය යොමු කළ යුතුයි.”

බූලී සහ බැරල්වලට ඉන්ධන නිකුත් කිරීම අත්හිටුවයි

බූලී සහ බැරල්වලට ඉන්ධන නිකුත් කිරීම වහාම ක්‍රියාත්මක වන පරිදි අත්හිටවූ බව ලංකා ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව පවසයි.

පාරිභෝගිකයින් විසින් අන්තනෝමතික ලෙස බූලි සහ බැරල්වලට ඉන්ධන ලබාගැනීම සඳහා පිරවුම්හල් වෙත ඒකරාශි වෙමින් අනවශ්‍ය තදබදයක් හා පෝලීම් ඇති කරමින් කටයුතු කරන බවට වාර්තාවී ඇති හෙයින් මෙම පියවර ගත් බවද තෙල් සංස්ථාව පෙන්වා දෙයි.

ඒ අනුව, ඉහත තීරණය ඉන්ධන පිරවුම්හල් හිමියන් වෙත දැනුම්දී ඇති අතර ඊට පටහැනිව කටයුතු කළහොත් බෙදුම්කාරත්ව ධූරය සම්බන්ධව දැඩි විනයානුකූල පියවර ගන්නා බවත් සංස්ථාව දන්වා තිබේ.

ලංකා ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව තවදුරටත් පෙන්වා දෙන්නේ සංස්ථාව සතුව ප්‍රමාණවත් ඉන්ධන සංචිත තිබියදී පාරිභෝගිකයින් විසින් අනියත බියක් ඇති කරගෙන මෙලෙස කටයුතු කරන බවට පෙනී යන බැවින්, වහාම ක්‍රියාත්මක වන පරිදි බූලි හා බැරල් වලට ඉන්ධන නිකුත් කිරීම තහනම් කර ඇති බවය.

බස්නාහිර පළාත් පලාත් පාලන කොමසාරිස්වරියට විරුද්ධව නීතිමය පියවර ගැනීමේ සූදානමක්

හොරාට ඡන්ද දාපු කළු බැටලුවො අපි ගාව ඉඳලා තියෙනවා – රිස්වි සාරුක්

කොළඹ මහ නගර සභාවේ පැවති නිලවරණය සම්බන්ධයෙන් විපක්ෂය නියෝජනයකරමින් නගරාධිපති තරගයට පිවිසි සජබ මන්ත්‍රී රිස්වි සාරුක් අද පැවති නිලවරණය විවේචන එල්ල කරමින් අදහස් දක්වා තිබේ.
තමන්ගේ පිරිසක්ද ආණ්ඩුවට සහය දක්වා ඇති බවත් එය එළිවීම වැලැක්වීමට රහස් ඡන්දයකට ආණ්ඩුව ගිය බවත් ඔහු කියයි. 
ඔහු අවධාරණය කළේ එම ක්‍රියාවලිය තුළ අක්‍රමිකතා සිදු වී ඇති බවයි. සම්මුඛ සාකච්ඡාවක දී ඔහු සඳහන් කළේ රාජ්‍ය පරිපාලන අමාත්‍යාංශය විසින් නිලවරණයට අදාළව මාර්ගෝපදේශ සකස් කර නිලධාරීන් පුහුණු කිරීම සඳහා වැඩමුළු පවත්වා තිබුණද, පළාත් පාලන කොමසාරිස්වරිය විසින් එම මාර්ගෝපදේශ නොසලකා හැර ඇති බවයි.

ඔහු තවදුරටත් පැවසුවේ සභාවේ නිලවරණ සඳහා “රහස් ඡන්ද” හෝ “විවෘත ඡන්ද” ලෙස ක්‍රම දෙකක් ඇති බවත්, තම පිරිස විවෘත ඡන්ද ක්‍රමයකට යාමට අපේක්ෂා කළ බවයි. එහෙත් පළාත් පාලන කොමසාරිස්වරිය එකපාර්ශ්වීය තීරණයක් ගනිමින් රහස් ඡන්ද ක්‍රමය බලහත්කාරයෙන් පනවා ක්‍රියාත්මක කළ බව ඔහු විවේචනය කළේය.

“අපි පැය භාගයකට වැඩි කාලයක් අපේ විරෝධතාව ප්‍රකාශ කළා. රහස් ඡන්දයකට යාමේ ප්‍රශ්නයක් නැහැ, නමුත් රහස් ඡන්දයක් ද විවෘත ඡන්දයක් ද යන්න තීරණය කිරීමේදී අපි ඉල්ලා සිටියේ විවෘත ඡන්දයක් ලබා දෙන ලෙසයි. නමුත් පළාත් පාලන කොමසාරිස්වරිය අපගේ ඉල්ලීමට සවන් නොදී බලහත්කාරයෙන් මෙම නිලවරණය පැවැත්වීමට කටයුතු කළා,” යැයි ඔහු පැවසීය.

ඔහු සඳහන් කළේ ඔවුන්ගේ කණ්ඩායමට සන්ධාන ගත වූ සුළු පක්ෂ හා ස්වාධීන කණ්ඩායම් නියෝජනය කරන සාමාජිකයින්ගෙන් සිව් දෙනකුගේ ඡන්ද අහිමි වීම පැහැදිලි බව ය. “අපිට කළු බැටළුවන් සිටින බව දැන සිටියා. නමුත් මෙය අපේ විශ්වාසය කඩ කළ අවස්ථාවක්,” යැයි ඔහු පැවසීය.

එසේ වුවද, ඔහු අවධාරණය කළේ මෙම පරාජයෙන් පසුබට නොවන බවත්, අලුතින් පත් වූ නගරාධිපතිනිය ගන්නා යහපත් තීරණවලට සහය දෙන අතර ජනතා විරෝධී ක්‍රියාමාර්ගවලට එරෙහිව හඬ නඟන බවත්ය.

“කොළඹ නගර ජනතාවගේ බදු ගෙවන ජනතාවගේ හා කොළඹ නගරයට සංක්‍රමණය වන ජනතාවගේ සුඛ විහරණය සඳහා අපි කොළඹ නගරය සංවර්ධනය කිරීමේ දී නවපත් වූ නගරාධිපතිනිය ගන්නා හොඳ තීරණවලට අපි ප්‍රගතිශීලී පක්ෂයක් ලෙස සහය දක්වනවා. එසේම ජනතා විරෝධී කටයුත්තක් සිදු වන සෑම මොහොතකම අපි කොන්ද කෙළින් තබාගෙන ජනතාවාදී විපක්ෂයක් ලෙස ඊට එරෙහිව හඬ නඟනවා,” යැයි ඔහු පැහැදිලි කළේය.

ඔහු සඳහන් කළේ ජනාධිපතිවරයා ඊට පෙර දිනයේ රාත්‍රියේ රොස්මිඩ් පෙදෙසේ අංක 56 දරන නිවසක මෙම කරුණ සම්බන්ධයෙන් සාකච්ඡාවක් පවත්වා ඇති බවත්, එහිදී විවෘත ඡන්දයකට නොයාම සම්බන්ධයෙන් එකඟතාවක් තිබූ බවත්ය. “මෙය බොහොම සැලසුම් සහගතව, රාජ්‍ය තන්ත්‍රය විසින් රහස් ඡන්දයක් පැවැත්වීමට ගත් උත්සාහයක්,” යැයි ඔහු චෝදනා කළේය.

කොළඹ මහ නගර සභාවේ පුරපති ධුරයට ජාතික ජනබලවේගයේ ව්‍රායි කැලී බල්තසාර්වැඩි ඡන්දයෙන් තේරී පත්වෙයි, ඡන්ද 61

කොළඹ මහ නගර සභාවේ පුරපති ධුරයට ජාතික ජනබලවේගයේ ව්‍රායි කැලී බල්තසාර්
වැඩි ඡන්දයෙන් තේරී පත්වෙයි

කොළඹ මහ නගර සභාවේපුරපති ධුරයටජාතික ජනබලවේගයේව්‍රායි කැලී බල්තසාර්වැඩි ඡන්දයෙන් තේරී පත්වෙයි.

බෝම්බ බියක් හේතුවෙන් දිල්ලි බලා ගිය Air India ගුවන්යානයක් හරවා යවයි

බෝම්බ බියක් වාර්තාවීම හේතුවෙන් ෆුකෙට් දූපතේ සිට නවදිල්ලිය බලා ගමන් ආරම්භ කර තිබු එයාර් ඉන්දියා ගුවන්යානයක් (AI 379) ආපසු ගුවන්තොටුපොළ වෙත හරවා යවා තිබේ.

අද (13) උදෑසන අදාළ ගුවන්යානය මෙලෙස හරවා යවා ඇති බව විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා කර ඇත.

බෝම්බ බියක් ඇති බවට යානයේ නියමුවා එරට වේලාවෙන් උදෑසන 9.30ට පමණ ගුවන් ගමනාගමන පාලක මැදිරියට දැනුම් දුන් බව ෆුකෙට් ජාත්‍යන්තර ගුවන්තොටුපොළ වාර්තා කර තිබේ.

ඒ අනුව ගුවන්යානය හදිසි ගොඩබෑමකට අවසර ලබාදී ඇත.

මගීන් 156 දෙනෙකු රැගත් ගුවන්යානය එරට වේලාවෙන් උදෑසන 9.15ට ගුවන් ගතවී ඇති අතර, එය උදෑසන 11.38ට ආරක්ෂිතව ගොඩබස්වා තිබේ.

විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා කළේ, ෆුකෙට් ගුවන්තොටුපළ තුළ හදිසි අවස්ථාවක් සඳහා සූදානම් බවය.

රු. 3690/-කට ලිට්රෝ තියෙද්දී, ගෑස් වලට ඇයි රු 4100/- ගෙවන්නේ?

එල්.පී.ජී ගෑස් අවශ්‍යතාවයෙන් 80% අධික කොටසක් සපයන ලිට්රෝ ගෑස් සමාගම රාජ්‍ය සමාගමක් වශයෙන් තම වගකීම ඉටුකරමින්  ජනතවට එල්.පී ගෑස් සහන මිලට සැපයීමට කටයුතු කරනු ලබයි. ලෝක ගෑස් මිල උච්චාවචනය වුවද, ජනතාවට සහන සලසමින් ලිට්රෝ ගෘහස්ත 12.5Kg ගෑස් සිලින්ඩරයක මිල රු.3690/-ක මුදලකට  පසුගිය මාස 8 පුරාවටම නොකඩවා පවත්වාගෙන යන ලදි. 

නමුත් ලාෆ් ගෑස් 12.5Kg ගෑස් සිලින්ඩරයේ මිල රු 410කින් ඉහළ නංවා 12.5Kg සිලින්ඩරය 4100/- මුදලකට අලෙවිකරුණු ලබද්දීද, ලිට්රෝ ගෑස් ලංකා සමාගම රජයේ සමාගමක් වශයෙන් පාරිභෝගිකයන් හට එල්.පී ගෑස් අවශතාවය  සපුරාලමින් කාර්යක්ෂම සේවාවක් ලබා දෙමින් රටේ ආර්ථික වාර්ධනයෙහිලා කැපී පෙනෙන කාර්ය භාරයක් නිසි වගකීමෙන් යුතුව ඉටුකරනු ලබයි.